Ciekawostka - stary radiometr.

Jeśli informacja nie pasuje do żadnego działu, a musisz się nią podzielić - zrób to tutaj.

Moderatorzy: gsmok, tszczesn, Romekd

Awatar użytkownika
szalony
moderator
Posty: 1863
Rejestracja: wt, 14 sierpnia 2007, 14:15
Lokalizacja: Kraków/Zielona Góra

Ciekawostka - stary radiometr.

Post autor: szalony »

Nabyłem niedawno taki przyrząd - myślę, że warto go opisać kilkoma słowami, ze względu na to, że jest to też jakby nie patrzeć sprzęt retro - urządzenie to, choć na pewno półprzewodnikowe, to ma swoje lata - pochodzi bowiem z 1979 roku. Poza tym wykorzystuje sondy - a więc przyrządy próżniowe ;)

Jest to produkt (zachodnio)niemiecki - na mierniku widnieje naklejka (nie tabliczka znamionowa) głosząca "FAG Werk Erlangen", zaś na sondach naklejki "Eberline Instruments Gmbh, Erlangen". Miernik znajduje się w obudowie blaszanej w kolorze typowo "wojskowym" - umieszczanej w sporo większej walizce do której można zapakować inne przyrządy. Walizka jest solidna ,uszczelniana. Klapę można zapiąć gumowymi paskami w pozycji zamkniętej lub otwartej. Miernik po wyjęciu z walizki stanowi zupełnie nieporęczną blaszaną puszkę. Walizka jest ewidentnie dedykowana do konkretnego przyrządu. Ogólny widok miernika wraz z kompletem oprzyrządowania przedstawia fig.1 :

Obrazek

Duże czarne pokrętło w prawej skali miernika służy do jego włączenia, i jednocześnie zmiany zakresów. Przy mierniku wyłączonym skala ustawia się w pozycji "AUS", a następnie bębnowa skala obraca się w miarę włączania kolejnych zakresów, w kolejności: AUS, 1000rad/h, 50rad/h, 5 rad/h, 500mrad/h, 50mrad/h, 5mrad/h. Na najniższych zakresach pojawia się też skala w zliczeniach/minutę. Mniejsze pokrętło widoczne w lewym dolnym rogu radiometru służy do ustalania progu ostrzeżenia. Po jego przekroczeniu zapala się czerwona lampka, i odzywa się głośny pisk z głośnika wbudowanego w miernik (poza tym głośnik nie wydaje innych dźwięków). Najniższy próg wynosi 2mrad/h (20uGy/h), i można go przekroczyć przykładając do sondy stary kompas, o czym później. Na płycie czołowej miernika widoczne też są: gniazda przyłączeniowe (od lewej: słuchawka, zewn. baterie, sonda) zasłaniane ochronnymi klapkami, przycisk chwilowego podświetlenia/kontroli stanu baterii. Po prawej od miernika widoczna jest sonda zewnętrzna oraz uchwyt. Sonda posiada przełączaną mosiężną osłonę, absorbującą promienie beta. Może więc mierzyć moc dawki promieniowania gamma, lub moc dawki beta+gamma. Sondę przyłącza się za pomocą masywnego kabla ze szwajcarskimi wtykami widocznego nad miernikiem, który niestety nie zawsze kontaktuje za pierwszym razem. Po lewo od miernika widzimy dwie puszki, które poprzez klapę w walizce można umieścić wewnątrz miernika. Większa stanowi pojemnik na baterie R20, mniejsza to sonda gamma. Zarówno tę sondę jak i baterie można umieścić wewnątrz, lub przyłączyć kablami (kabelek do baterii jest widoczny na górze zdjęcia). Przykład umieszczenia pojemnika z bateriami pokazuje fig.2 :

Obrazek

Niestety od razu po włożeniu baterii rozlega się cichy pisk przetwornicy WN co świadczy, iż baterie są ciągle zużywane. Aby sprawdzić działanie miernika należy przyłączyć słuchawkę, sondę, i ustawić go na najmniejszy zakres. Po chwili rozlega się nieregularne (co kilkanaście-kilkadziesiąt sekund) pykanie spowodowane rejestracją promieniowania tła, któremu towarzyszą widoczne impulsy pokazywane przez wskazówkę. Jednak interesujący wynik uzyskuje się dopiero po otwarciu sondy na pozycję beta+gamma:

Obrazek

A następnie przyłożeniu doń polskiego kompasu, którego niektóre elementy tarczy i strzałka wskazówki świeciły w ciemności. Przy odpowiednim ustawieniu osiąga się pokazany niżej wynik:

Obrazek

W pozycji "gamma" rejestruje się około 400zliczeń/minutę.

Pozdrawiam! :)
Senza mai stancià nè mai rifiatà
Cumbattenti d'onore di Santa Libertà
Parechji sò spariti à o fior' di l'età
Surghjent'è acque linde di lu fium'unità
Awatar użytkownika
Romekd
moderator
Posty: 6935
Rejestracja: pt, 11 kwietnia 2003, 23:47
Lokalizacja: Zawiercie

Re: Ciekawostka - stary radiometr.

Post autor: Romekd »

Witam.
Gratuluję nabytku. Miernik wygląda dość profesjonalnie, a dołączone do niego sondy wskazują na jego niezłe możliwości pomiarowe. Ja w swoich zbiorach posiadam wojskowy rentgenometr D-08 z roku 1963. Niestety, jest to przyrząd bardzo toporny, o dużych gabarytach i kiepskiej czułości. Zastosowano w nim powietrzną komorę jonizacyjną, oraz wzmacniacz prądu na lampie elektrometrycznej XE-3. Urządzenie zasilane jest z umieszczonej w pojemniku z bateriami przetwornicy tranzystorowej, wykonanej na popularnych tranzystorach germanowych z serii TG. Dołożono ją prawdopodobnie wiele lat później, gdyż na kondensatorach w przetwornicy widnieje rok produkcji 1972. Zastosowanie przetwornicy umożliwiło zastąpienie drogiej i trudno dostępnej baterii anodowej 120V trzema popularnymi ogniwami typu R20. Przyrząd posiada cztery zakresy pomiarowe (przełącznik zakresów przełącza w układzie pomiarowym oporniki o ogromnej rezystancji, zamknięte w szklanych próżniowych bańkach). Pod uchylną klapką znajdują się trzy pokrętła regulacyjne z przełącznikami. Pokrętła te służą do wyzerowania miernika, skalibrowania jego czułości i wyregulowania napięcia żarzenia lampy elektrometrycznej.
Chętnie odstąpiłbym to urządzenie, jeśli tylko znalazł by się jakiś chętny chcący wzbogacić nim swoją kolekcję ;)

Pozdrawiam,
Romek
Załączniki
m1.JPG
m2.JPG
m3.JPG
m4.JPG
m5.JPG
α β Σ Φ  Ω  μ π °C ± √ ² < ≤ ≥ > ^ Δ − ∞ α β γ ρ . . . .
Awatar użytkownika
szalony
moderator
Posty: 1863
Rejestracja: wt, 14 sierpnia 2007, 14:15
Lokalizacja: Kraków/Zielona Góra

Re: Ciekawostka - stary radiometr.

Post autor: szalony »

Wygląda dosyć "poręcznie", aczkolwiek faktycznie skala sugeruje, że jest dość mało czuły - czy da się na nim zaobserwować (usłyszeć ?) promieniowanie tła ? Na moim wprawdzie nie da się odczytać wartości liczbowej mocy dawki tła, ale można zaobserwować kiwanie się wskazówki, no i oczywiście pyrkanie. Miernik - czego zapomniałem dopisać, musiał przechodzić kiedyś badania, gdyż na sondach widnieją naklejki w języku niemieckim, o treści "Następna kalibracja I. 2003" oraz "Następna kalibracja I.2005". Potem jak się domyślam, miernik poszedł na demobil. Nie posiada on źródła kontrolnego, co wydaje się dziwne w przypadku przyrządów wojskowych - podejrzewam, że po prostu źródła zostały zabrane z kompletów ze względów legalno-prawnych. Waga znaczna, z bateriami będzie około 3kg.

Jak widać, nie on jeden poszedł na demobil -> http://allegro.pl/item321542653_niemiec ... wania.html
Senza mai stancià nè mai rifiatà
Cumbattenti d'onore di Santa Libertà
Parechji sò spariti à o fior' di l'età
Surghjent'è acque linde di lu fium'unità
Awatar użytkownika
Romekd
moderator
Posty: 6935
Rejestracja: pt, 11 kwietnia 2003, 23:47
Lokalizacja: Zawiercie

Re: Ciekawostka - stary radiometr.

Post autor: Romekd »

Witam.
szalony pisze:Wygląda dosyć "poręcznie", aczkolwiek faktycznie skala sugeruje, że jest dość mało czuły - czy da się na nim zaobserwować (usłyszeć ?) promieniowanie tła ? Na moim wprawdzie nie da się odczytać wartości liczbowej mocy dawki tła, ale można zaobserwować kiwanie się wskazówki, no i oczywiście pyrkanie.
Przy poziomie tła niczego nie dało się zaobserwować - miernik nie został wyposażony w żaden sygnalizator akustyczny, więc pojedynczych impulsów też nie można było policzyć :? W internecie znalazłem uproszczony schemat tego miernika:

http://c4r0.skrzynka.org/_hv/xrays/count6_sch.jpg

Może Matizz (nowy właściciel) coś z niego zmajstruje ;)

Pozdrawiam,
Romek
α β Σ Φ  Ω  μ π °C ± √ ² < ≤ ≥ > ^ Δ − ∞ α β γ ρ . . . .
Awatar użytkownika
Matizz
625...1249 postów
625...1249 postów
Posty: 1196
Rejestracja: wt, 4 lipca 2006, 10:58
Lokalizacja: Zawiercie
Kontakt:

Re: Ciekawostka - stary radiometr.

Post autor: Matizz »

Romekd pisze:Witam.
Przy poziomie tła niczego nie dało się zaobserwować - miernik nie został wyposażony w żaden sygnalizator akustyczny, więc pojedynczych impulsów też nie można było policzyć :? W internecie znalazłem uproszczony schemat tego miernika:

http://c4r0.skrzynka.org/_hv/xrays/count6_sch.jpg

Może Matizz (nowy właściciel) coś z niego zmajstruje ;)

Pozdrawiam,
Romek
Witam
Mam już pełną instrukcję, wraz ze schematem.
Chwilowo nie mam zbyt wiele wolnego czasu na zabawy, narazie brat chce go pożyczyć na prezentację na fizykę, bo akurat mają o promieniowaniu.

Pozdrawiam
Matizz
Załączniki
12.jpg
kontakt - PW, mail - jezussm@gmail.com
ODPOWIEDZ