Wykopalisko

[_idu]

Próbne emisje stereo w Polskim Radiu były znacznie wcześniej - początek lat 60-tych. Przeprowadzano je za pomocą radiofonii AM. Otóż nadajnik Warszawa I nadawał jeden kanał natomiast nadajniki lokalne średniofalowe drugi kanał. Trzeba było ustawić dwa radia i można było odsłuchać audycji stereofonicznej.

Natomiast pamiętam jeszcze inne ciekawe eksperymenty w dźwiękiem przestrzennym. Otóż mniej więcej w połowie lat 70-tych chyba na falach programu 3, nadano spreparowane nagranie tak ze w odpowiednio "umeblowanym" pomieszczeniu można było uzyskać wrażenie przestrzennej lokalizacji źródeł dźwięku.

Inny eksperyment to przełom lat 70-tych i 80-tych i w jednej z audycji - puszczono nagranie w wersji stereo tak spreparowane ze odsłuch na słuchawkach dawał wrażenie dźwięku dookólnego - na kolumnach brak tego efektu, ba nawet uprzedzano że odsłuch na kolumnach będzie niskiej jakości.

W latach 70-tych eksperymentalnie emitowano program kwadrofoniczny (produkowaliśmy odbiornik Cezar Quadro oraz szpulowy magneton kwadrofoniczny M2406QD). Pamiętam prezentowaną w Polskim Radiu płytę z muzyka z Wojny światów nagraną w systemie pięciokanałowym gdzie obok czterech kwadrofonicznych kanałów dodano piąty - > głośnik nad słuchaczem. To miało wyeliminować płaską przestrzeń dźwięku kwadrofonicznego.

Potem kwadrofonia upadła. Minęło wiele lat i powstała nowa idea "efekciarskich" systemów dźwięku dookólnego.

Co do pasma programu 3.... potwierdzam że nawet w latach 80-tych łódzki nadajnik emitował dźwięk w porównaniu z emisją z Warszawy jakby z mocno obciętymi sopranami.

[Adam Myslinski]

Dziekuje Kolegom za dorzucanie kolejnych informacji w temacie.

[kaem]

Szkoda, że do emisji OIRT Polska nie wybrała radzieckiego systemu stereofonii z modulacją polarną. Adam miałby wtedy dużo prostszy układ do realizacji

[_idu]

W USA zmieniano system emisji stereo na zakresie FM. System MPX - bardziej złożony pojawił sie później ale w końcu wyparł poprzedni standard. Co do systemu używanego w ZSRR - owszem dekoder prostszy - tylko kwestia podzespołów. Do tego produkcji dwóch wersji - krajowej i eksportowej. To już więcej niż tylko inna wersja głowicy UKF. Ponadto początki stereofonii na początku lat 70-tych zbiegły się z kupowaniem licencji na podzespoły - w przypadku odbiorników radiofonicznych wyższej klasy - kupowano licencje od Sanyo - zresztą pierwsze układy scalone to przecież właśnie Sanyo: UL1201, UL1202, UL1211, UL1601, UL1611 ....

[Adam Myslinski]

Ponieważ wątek na chwilę się ożywił, dorzucam coś, co przywraca mu "prawomyślność" lampową. Oto ciekawy schemacik:



Na początku filtr zaporowy na trzecią harmoniczną podnośnej 38 kHz, potem wzmacniacz z filtrem pasmowym 19kHz (pilot), podwajacz czestotliwości na dwóch g e r m a n o w y c h diodach, wzmacniacz 38 kHz, matryca diodowa i prosciutki filtr dolnoprzepustowy obcinający ponadakustyczne produkty przełączania.

Dołem z wtornika katodowego sygnal stereo przez 10uF do "środka" matrycy, a w obwodzie anody E(C)F80 pot. 1k do minializowania przesłuchu międzykanałowego.

Może ktoś z miejscowej młodzieży zainteresuje się układem takiego dekodera?

Źródło: WW.Diefenbach, Praxis der Rundfunk-Stereofonie.

[Vault_Dweller]

Jeszcze trochę, a się zainteresuję...

[murza68]

Witam,
Jak widzę wątek jest już dawno wymarły, ale ponieważ mogą tu trafiać w przyszłości ludzie ciekawi tego tematu, to dodam drobny szczegół.

Otóż POLSKIE NAGRANIA wydały w latach najprawdopodobniej 70-tych winyl o nazwie "Eksperymentalna Płyta Kwadrofoniczna".
Zawiera ona pozycje:
1.Zapis kwadrofoniczny 1-kanałowy
2.Zapis kwadrofoniczny 4-kanałowy
3.Zapis stereofoniczny

Za każdym razem są odtwarzane 2 utwory:
a.Tańce Mikołaja z Krakowa
b."Czerwone słoneczko" zespołu "2+1"
Rodzaj płyty Q-33
Symbol "PT-Q-3 a/b
Niestety nie znam więcej szczegółów (rok wydania, nakład) , bo brak oryginalnej papierowej koperty (może nie było jej wcale?) jest zwykła polietylenowa koperta ochronna.
Oczywiście płyta jest kompatybilna ze zwykłym gramofonem stereofonicznym.

[ballasttube]

Witam Kolegów.
Mam pytanie,bo coś o tym słyszałem: jak się ma układowo telewizyjny dekoder SECAM-u do dekodera stereofonicznego audio?Na mój durny rozum coś niecoś ma.
Nie chodzi o argumentację typu "tu jest tyle a tyle tego a tego,a tam tyle a tyle, dlatego nie ma co porównywać":-).
Ale o zasadę działania.
Ja jestem zawsze za podobieństwami
Myślę, że młodszych kolegów by to może do czegoś zainspirowało?
To może być pytanie typu "co było najpierw jajko,czy kura ",
przy czym tutaj pytanie o pierwszeństwo będzie o wiele bardziej
jednoznaczne:-).
Pozdrawiam Kolegów.

[AZ12]

Witam

Ze względu na to że kolega STUDI odszedł z forum, więc podam w skrócie różnice w budowie dekoderów.

Dekoder SECAM składa się z toru opóźnionego i bezpośredniego, po których linia opóźniająca przesuwa w czasie jeden z torów sygnałów podnośnych chrominancji. Następnie przełącznik elektronowy przełącza sygnały do dekoderów FM. Do przełączania wykorzystuje się częstotliwość linii 15625Hz. Sygnały zdemodulowane chrominancji R-Y i B-Y kierowane są do matrycy RGB, dalej do wzmacniaczy wysokonapięciowych i w końcu do katod kineskopu.

W telewizji europejskiej stosowany był jeszcze system PAL opracowany przez Telefunken w 1962 roku. Dekoder działa na zupełnie innej zasadzie i wykorzystuje generator kwarcowy.

Dekoder sygnału stereofonicznego działa na trzy sposoby:

-metodę filtracji,
-metodę detekcji obwiedni,
-metodę przełączania.

Demodulator wykorzystujący metodę przełączania wykorzystuje również przełącznik elektronowy (diodowy, tranzystorowy lub scalony). Obecnie stosuje się jednak dekodery z pętlą PLL, które charakteryzują się dużą stabilnością pracy.

Więcej informacji można znaleźć w sieci.