Cristal-cement!

[fugasi]

W starożytnych księgach radioamatorskich nie raz pisze się aby tam czy siam (np. do sklejenia karkasu) użyć kleju Cristal-cement. Co to za rodzaj kleju był no i najważniejsze - czy istnieje jakiś współczesny odpowiednik?

Acha, przy okazji może jeszcze jedna rzecz - bibułka kondensatorowa (korzeń mandragory, ćmy złapane na rozstajach...) vel olejowa. Czym dzisiaj przekładać warstwy uzwojeń w samodzielnie nawijanych transformatorach?

[mukoki]

Cristal-cement - szybkoschnący klej nitrowy o charakterystycznym zapachu. Brak odpowiednika ale z dużym powodzeniem można go zastąpić klejami cjanoakrylowymi.
Bibułkę (papier) kondensatorową można jeszcze odzyskać ze starych kondensatorów blokowych (4,8,16 czy 20uF na napięcie powyżej 400V) wystawianych b.tanio na allegro natomiast o ceratkę olejową coraz trudniej, kończą się stare zapasy.
Co w zamian? Stosowany papier do pieczenia jest czterokrotnie grubszy od bibułki, jest to zaleta i wada. Zaletą jest małe poddawanie się naciskowi nawijanego uzwojenia, wadą - zajmuje więcej miejsca, co w przypadku małego okna jest niewskazane.

[Janusz]

Bibułka kondensatorowa była pozyskiwana z kondensatorów papierowych olejowych. Tych samych które dziś są szczytem wyrafinowania w konstrukcjach "audiofilskich". Dawniej stosowano większe kondensatory tego typu jako kondensatory rozruchowe i pracy przy jednofazowych silnikach elektrycznych, różnego rodzaju stabilizatorach magnetycznych itp.
Olej którym nasycano kondensatory zawiera na ogół PCB, szczególnie w wyrobach wyprodukowanych przed 1974r.

[fugasi]

Cristal-cement - szybkoschnący klej nitrowy o charakterystycznym zapachu. Brak odpowiednika ale z dużym powodzeniem można go zastąpić klejami cjanoakrylowymi.

Chyba nie, za szybki jest. Nie wyobrażam sobie np. zwijania karkasu z papieru na cewkę radiową z jednoczesnym jego przesycaniem za pomocą "Super-glue".
A co tam bylo rozpuszczone w rozpuszczalniku nitro?

[szalony]

Pewnie zwykły nitrocellon - lakier dla modelarzy i do powłok szybowcowych. Jest to roztwór nitrocelulozy w acetonie, czasem z dodatkiem pewnych estrów i toluenu. Nitrocelulozę można zrobić samemu (mając do dyspozycji watę, HNO3 i H2SO4) i rozpuścić w acetonie, ale jest ona klasyfikowana przez prawo polskie jako materiał wybuchowy miotający (MWM). Gotowy cellon powinno się dać kupić w modelarskim.

[Tomasz Gumny]

Cristal-cement - szybkoschnący klej nitrowy o charakterystycznym zapachu. Brak odpowiednika ale z dużym powodzeniem można go zastąpić klejami cjanoakrylowymi.

Chyba nie, za szybki jest. Nie wyobrażam sobie np. zwijania karkasu z papieru na cewkę radiową z jednoczesnym jego przesycaniem za pomocą "Super-glue".

Kleje cyjanoakrylowe to nie tylko Super Glue. Zerknij do sklepów modelarskich (nawet internetowych) - jest tego całkiem sporo pod względem gestości i szybkości schnięcia.

[fugasi]

Bingo! W międzyczasie odszedłem od komputera, bo przypomniało mi się, że ojciec chomikował w pewnej starej szafie małą książeczkę... niezawodny pan Sękowski - "Na wszystko jest rada"!
Jeden z rozdziałów zaczyna się tak:

Cenne pochodne celulozy

Cristal-Cement”, „Uniwersal-Cement", „Omni- Cement" — znasz przecież te nazwy choćby ze słyszenia, prawda?
(...)


Podaję zatem dla potomności przepis z książki na domową podróbkę, przeznaczoną specjalnie do klejenia papieru, kartonu, tektury (bo w książce opisane są odmiany do łączenia filcu, tkanin, skóry itd.)

celuloid - 30g
aceton lub rozpuszczalnik „Nitro" - 120ml
kwas szczawiowy lub cytrynowy -1,5g

W podanej ilości acetonu lub rozpuszczalnika rozpuść kwas szczawiowy lub cytrynowy (jest to tzw. kwasek cytrynowy, sprzedawany w sklepach spożywczych), po czym skrawki celuloidu zalej tym roztworem w szczelnie zamykanym naczyniu. Dodatek kwasu stosuje się po to, aby obniżyć lepkość roztworów azotanu celulozy. Bez dodatku kwasu już 10% roztwory azotanu celulozy są tak gęste, iż nie nadają się do klejenia. Wprowadzając natomiast kwas można otrzymać roztwór stężony, 30 %, zachowując jednak jeszcze niską gęstość i lepkość.

[cirrostrato]

Wystarczy w rozpuszczalniku nitro (ew.z niewielkim dodatkiem acetonu) rozpuścić odpady styropianu.

[KaKa]

Odpady styropianu czyli te kuleczki? Czy jakieś inne odpady?

[cirrostrato]

Kuleczki,kawałki,ścinki...Jak ktoś ociepla chałupę to lata toto po całej okolicy.A klej, co do którego nie mam żadnej informacji; na nawijarkach w Kasprzaku do klejenia bibułek i ceratek stosowaliśmy taki klajster o kolorze i konsystencji miodu, ,,psor" nie zdradził co to i skąd brać,działał wspaniale i nie reagował z emalią drutów nawojowych,podobny do lakieru do nasączania uzwojeń(może to nawet to).

[szalony]

Wystarczy w rozpuszczalniku nitro (ew.z niewielkim dodatkiem acetonu) rozpuścić odpady styropianu.

Uzyskuje się w ten sposób klej modelarski. Na ogół wykonywało się go rozpuszczając polistyrenową ramkę od kabin samolotu w acetonie (lub nitro, który w kraju składa się głównie z acetonu + toluen / octan butylu). Jest to klej który bazuje na tworzeniu nadżerki w łączonym tworzywie, i złączeniu go spoiną po odparowaniu rozpuszczalnika. Nadaje się do połączeń PS-PS, czasem PP-PP i PS-PP, w pozostałych jest niestety raczej bezużyteczny.

Kuleczki,kawałki,ścinki...Jak ktoś ociepla chałupę to lata toto po całej okolicy.A klej, co do którego nie mam żadnej informacji; na nawijarkach w Kasprzaku do klejenia bibułek i ceratek stosowaliśmy taki klajster o kolorze i konsystencji miodu, ,,psor" nie zdradził co to i skąd brać,działało wspaniale i nie reagowało z emalią drutów nawojowych.

Prawdopodobnie jest to kondensowana żywica mocznikowo-formaldehydowa. Do zrobienia w kolbie pod chłodniczką zwrotną.

[fugasi]

Ja chyba wiem co to mogło być! Prawdopodobnie kultowy w ZSRR klej БФ, po prostu cud techniki: do użytku technologicznego i ludzkiego: zewnętrznego i wewnętrznego, bo oprócz kleju jest to lek którym smaruje się skórę (oficjalnie sprzedawany w aptekach) jak i po niezwykle, nieprawdopodobnie sprytnym wprost spreparowaniu (tylko skrajnie zdeterminowany człowiek radziecki mógł wpaśc na taki pomysł) - wyrafinowany koktajl o nazwie "Boris Fiodorowicz", zresztą poczytajcie sami: http://ru.wikipedia.org/wiki/Клей_БФ

Dla nieposiadających lengłydża: klej nalewa się do bańki, tą ustawia na statywie wiertarki (lub frezarki) i po zanurzeniu w masę klejową wiertła (może być też elektroda do spawania) zaczyna... wiercić. I oto cud większy niż w Kanie Galilejskiej (bo materialistyczny!) - na wiertło zaczyna się nawijać rosnąca pecyna żywicy a w bańce pyszni się co raz bardziej czysty nomen omen pyszny - etilowyj spirt! To cud! To cud!

[mukoki]

O tym cudzie słyszałem zanim powstał internet i wikipedia. Rosjanie, którzy pod koniec lat 60-tych przyjeżdżali do Polski na modernizację sprzętu wojskowego, przywozili ze sobą bogaty arsenał technicznych środków pomocniczych, w tym klej BF-4. Wyglądem, konsystencją i barwą przypominał butapren, jednak w zapachu dominował alkohol. To oni przekazywali "tajemną wiedzę" o tym jak odzyskać z kleju spiryt. Nie była to jednak tylko wiertarka ale płyn (już nie pamiętam, być może chodziło o wodę), który po zmieszaniu z klejem powodował wydzielanie się spirytusu.

[marekb]

Cristal-cement był to klej nitrocelulozowy. W latach 80-tych i początkiem 90 znany był pod nazwą handlową "Hermol". Jeszcze gdzieś we wczesnych latach 2000 udało mi się coś takiego kupić ale nazwy nie pamiętam. Ponieważ za czasów PRL wszystkiego brakowało - S. Sękowski proponował wykonanie takiego kleju przy użyciu rozpuszczalnika nitro i taśmy filmowej nitrocelulozowej (palnej), która to taśma wyszła z użycia w latach 30-tych ubiegłego wieku.

[kotok]

W latach 80-tych i początkiem 90 znany był pod nazwą handlową "Hermol".

Jeszcze do niedawna klej pod nazwą "Hermol" produkowała firma "Libella'. Ta sama co teraz produkuje "Distal".