Generator mocy mały problem

[AZ12]

Witam

Ostatnio zbudowałem prosty generator mocy małej częstotliwości. Składa on się z generatora na TL081 i wzmacniacza mocy tranzystorowego. Urządzenie działa poprawnie, jednak na wyjściu mocy jest nieduża składowa stała o wartości ok. 200mV. Kręcenie potencjometrem przy tranzystorach wejściowych niewiele daje. Napięcie zasilania wynosi ok. 18,5V.

[brys]

Składowa stała świadczy o tym że albo tranzystory końcowe są nierówno otwarte albo zasilacz nie jest do końca symetryczny. Bez schematu nic wiecej nie da się powiedzieć.

[AZ12]

Witam ponownie

Problem rozwiązany, okazał się nim kondensator elektrolityczny w gałęzi ujemnego sprzężenia zwrotnego, po jego zwarciu napięcie stałe można było sprowadzić prawie do zera.

[Romekd]

Witam.
W sprzężeniu zwrotnym wzmacniacza tranzystorowego z reguły jest kondensator elektrolityczny, by wzmocnienie wzmacniacza dla składowej stałej było zbliżone do jedności i wejściowe napięcie niezrównoważenia (pary różnicowej) nie było dodatkowo wzmacniane przez kolejne stopnie. Zatem obecność kondensatora (włączonego szeregowo z rezystorem podpiętym do masy) obniża wartość składowej stałej na wyjściu. Dlaczego więc u Ciebie podnosi?
Płytka, którą zastosowałeś, wygląda mi znajomo. Dysponujesz schematem tego wzmacniacza?

Pozdrawiam,
Romek

[AZ12]

Witam

Niestety, nie dyspnuję schematem tego wzmacniacza, nie jest to moja konstrukcja, dostałem go. Prawdopodobnie jest to produkcja jednego z użytkowników forum.

Zauważyłem jeszcze jedną rzecz: przy zmniejszeniu wzmocnienia napięciowego wzmacniacz wzbudza się.

[Romekd]

Jeżeli wzmocnienie regulujesz (zmniejszasz do małych wartości) poprzez zmianę rezystorów w sprzężeniu zwrotnym, to wzbudzenie jest naturalnym efektem (w niektórych wzmacniaczach USZ nie może być zbyt głębokie...). Jeżeli natomiast wzmocnienie regulujesz zmniejszając potencjometrem sygnał doprowadzone do stopnia mocy i wtedy układ się wzbudza, to coś jest nie tak i trzeba przeanalizować prowadzenie mas i sygnałów.

Pozdrawiam,
Romek

[Kazimierz]

To jest mniej więcej ten schemat. Wzmacniacz był produkowany w połowie lat 80'ch przez jakąś manufakturę w Łodzi. Były dwie lub trzy wersje nieznacznie się różniące.

[AZ12]

Witam ponownie

Na schemacie brakuje potencjometru do ustalania rozpływu prądów wzmacniacza różnicowego.

[Romekd]

Witam.

To jest mniej więcej ten schemat. Wzmacniacz był produkowany w połowie lat 80'ch przez jakąś manufakturę w Łodzi. Były dwie lub trzy wersje nieznacznie się różniące.

Schemat wygląda klasycznie - prosty stopień mocy z zabezpieczeniem przeciwzwarciowym.

Tranzystory T1 i T2 tworzą wzmacniacz różnicowy, obciążony rezystorem 8,2k i obwodem bazy tranzystora T4, który w tym układzie stanowi wzmacniacz napięciowy. Prąd pary różnicowej ustala źródło prądowe z tranzystorem T3, a obciążeniem wzmacniacza napięciowego na T4 jest źródło prądowe z tranzystorem T5 i wtórniki prądowe z tranzystorami T7...T10. T6 stabilizuje wartość prądu spoczynkowego T8 i T10 przy zmianach temperatury. Tranzystory T11 i T12 są elementami obwodu zabezpieczającego wzmacniacz przed krótkotrwałym zwarciem wyjścia. Ograniczają one szczytową wartość prądu tranzystorów wyjściowych T8 i T10 do około 6,7 A. Niestety wartości elementów wzmacniacza dobrane zostały w sposób nieoptymalny... Suma prądów tranzystorów we wzmacniaczu różnicowym wynosi zaledwie 0,33 mA, czyli przez każdy z tranzystorów płynie tylko 167 μA (dla porównania prąd każdego z tranzystorów wzmacniacza różnicowego w stopniu mocy popularnego niegdyś odbiornika "Zodiak" DSS401 wynosił 1,4 mA, czyli był ponad osiem razy wyższy). Przy tak małym prądzie większa jego część płynie do bazy tranzystora T4 (BC211; prąd kolektora tego tranzystora ustala źródło prądowe z tranzystorem T5 na około 10 mA, co przy wzmocnieniu BC211 wynoszącym ok. 100 daje prąd bazy w okolicach 0,1 mA) niż przez rezystor umieszczony w kolektorze T1 (8,2 kΩ). To dlatego na schemacie przy rezystorze 8,2k jest gwiazdka (w tym przypadku należałoby zwiększyć jego wartość do ok. 10 kΩ). Jego wartość trzeba każdorazowo dobierać w zależności od wzmocnienia T4, a to wzmocnienie zależy jeszcze od temperatury, przez co wzmacniacz jest mniej stabilny pod względem utrzymywania zerowego napięcia na wyjściu... By przy tak niskim prądzie tranzystorów T1 i T2 uzyskać regulację napięcia wyjściowego o +/- 0,2 V potencjometr włączony w obwód emiterów tych tranzystorów musiałby mieć wartość aż 1,2 kΩ. To co mi się jeszcze nie podoba to wartość rezystorów polaryzujących bazy T1 i T2 oraz rezystora ustalającego głębokość USZ. Są za duże, dzięki czemu wzmacniacz ma co prawda większą rezystancję wejściową, ale jest bardziej podatny na zakłócenia i mniej przewidywalny co do pracy w zakresie wyższych częstotliwości... Poza tym na wejściu powinien znajdować się filtr dolnoprzepustowy, odcinający sygnały znajdujące się powyżej częstotliwości pracy wzmacniacza (rezystor włączony szeregowo z kondensatorem 0,22 μF i kondensator podłączony równolegle z rezystorem polaryzującym bazę T1).

Pozdrawiam,
Romek

[AZ12]

Witam ponownie

Problem wzbudzenia rozwiązany przez wymianę kondensatora z 56 na 100pF, pozostaje jeszcze sprawdzić napięcia zmienne oscyloskopem.

Sprawdziłem dzisiaj całe urządzenie oscyloskopem, dokonałem drobnych zmian na płytce wzmacniacza i uzyskałem napięcie sinusoidalne o wartości skutecznej około 10V.

[AZ12]

Gdzieś się zapodziała opcja edytuj, dodaję oscylogram z wyjścia generatora na najwyższym zakresie, amplituda ok. 14V.