Lampy, słuchawki i 12V

[tszczesn]

Tak mnie naszło, aby poeksperymentować z niskonapięciowymi układami. Wynik eksperymentu w załączniku. Układ powstał praktycznie bez żadnego projektowania, i nawet działa.

Lampy to ECC88, żarzenia połączone w szereg.

Elementy wzięte leżące pod ręką, w szczególności transformatory (są to dwa różne TSy), ale na szczęście wśród podręcznych były te o w miarę przydatnych parametrach. Układ działa, ma moc wyjściową wystarczającą, aby ogłuszyć (malutka słuchawka douszna o oporności zmierzonej 22Ω). Pasmo takie sobie, zdecydowanie za dużo góry, poniżej 200Hz wzmocnienie spada.

Poeksperymentowałem trochę ze stopniem wejściowym i wnioski są takie:

- Udało się uzyskać całkiem spore wzmocnienie tego stopnia. Ok 20-to krotne w układzie transformatorowym (mierzone na anodzie pierwszej lampy), i 10-cio krotne w układzie oporowym (transformator zastąpiony opornikiem 100Ω)
- Maksymalne napięcie wyjściowe bez zniekształceń widocznych to ok 4Vpp dla układu oporowego i 5Vpp dla transformatora. Zniekształcenia objawiają się w przechodzeniu od sinusoidy do trójkąta, przy czym narastające zbocze jest bardziej strome nić tylne.

Musze zdjąć dokładne charakterystyki ECC88 w tym zakresie napięć to powinno się dać dobrać optymalne punkty pracy i wyrównać charakterystykę. Jeszcze nie wiem co zrobić z jedną pozostałą triodą. Może dodatkowy stopień, oporowy tym razem w celu uzyskania nadmiaru wzmocnienia i sprzężenie zwrotne?

[Piotr]

Jeszcze nie wiem co zrobić z jedną pozostałą triodą. Może dodatkowy stopień, oporowy tym razem w celu uzyskania nadmiaru wzmocnienia i sprzężenie zwrotne?

A chcesz poprzestać na mono?

[tszczesn]

Jeszcze nie wiem co zrobić z jedną pozostałą triodą. Może dodatkowy stopień, oporowy tym razem w celu uzyskania nadmiaru wzmocnienia i sprzężenie zwrotne?

A chcesz poprzestać na mono?

Oczywiście że nie. Stereo będzie, po dwie ECC88 na kanał. Na razie mam taki plan, że dam na wejście stopień oporowy ze sprzężeniem zwrotnym do katody, bo (choć na oscyloskopie ładny obrazek jest) podejrzewam, że THD małe nie jest. A na wejściu pasywny regulator barwy, który dodatkowo będzie robił za tłumik, żeby prąd siatki nie dewastował sygnału na wejściu.

[Piotr]

No to wiesz zapewne, że można nieparzystą lampę rozdzielić między kanały, szczególnie, że systemy są ekranowane.

[tszczesn]

No to wiesz zapewne, że można nieparzystą lampę rozdzielić między kanały, szczególnie, że systemy są ekranowane.

Można, ale i tak muszę mieć parzystą ilość baniek aby móc żarzyć je szeregowo z 12V. Zdejmuję właśnie charakterystyki anodowe i siatkowe E88CC w zakresie 0-15V dla napięć anodowych i wtedy spróbuję zaprojektować układ dokładniej w oparciu o nie, i pobawić się sprzężeniem właśnie z powodu THD. Postaram się pozbyć transformatora jako odwracacza fazy, może uda się jakoś to zrobić na oporowych stopniach. Wolę jedną bańkę więcej dorzucić niż motać transformator międzystopniowy, bo to chyba dziesiątki tysięcy zwojów wyjdą.

[BKRO]

Kibicuję i trzymam kciuki.

Na mojej liście "to do" jest słuchawkowiec - a ten projekt urzekł mnie głównie z powodu bardzo bezpiecznego Ua

[MarekSCO]

Tomku
A nie myślałeś, żeby z większym rozmachem trochę ?
Zima będzie długa a ten wzmacniacz skończysz za dwa dni góra
Jakieś radyjo może ?
Co sądzisz ?

[ballasttube]

A ja swoje Caeterum censeo:a co Kolega Moderator i Kolega Marek SCO na lampy 12K5 i 13P1S z aukcji Al.
Może jeszcze tam są do dziś?I lampę chyba 6Ż20P. także z siatką katodową, jak ta pierwsza i też tamże?

[Tomek Janiszewski]

Postaram się pozbyć transformatora jako odwracacza fazy, może uda się jakoś to zrobić na oporowych stopniach. Wolę jedną bańkę więcej dorzucić niż motać transformator międzystopniowy, bo to chyba dziesiątki tysięcy zwojów wyjdą.

Odwracacz fazy w układzie kołyski się tu prosi. Układ z dzielonym obciążeniem jak sama nazwa wskazuje - dzieli napięcie między obie połówki stopnia wyjściowego, a układ ze sprzężeniem katodowym wymaga dużego rezystora katodowego, na którym traci się znaczną część napięcia zasilającego (o ile nie bierzemy pod uwagę zaśmiecania układu lampowego tranzystorowymi lub scalonymi źródłami prądowymi). Układ kołyski wymaga tylko niewielkiego rezystora katodowego, aby tylko ułamek wolta dla właściwej polaryzacji siatek się odłożył. Dalszy wzrost napięcia wyjściowego można osiągnąć stosując układ bootstrap, tu poprzez zastosowanie dodatkowych rezystorów obciążenia anodowego triod w stopniu odwracacza, połączonych nie do napięcia anodowego lecz do anod lamp stopnia końcowego i to "na krzyż": do anody lampy przeciewnej niż ta którą się steruje. Oczywiście, z czuciem aby się nie wzbudziło.

[tszczesn]

A nie myślałeś, żeby z większym rozmachem trochę ?
Zima będzie długa a ten wzmacniacz skończysz za dwa dni góra
Jakieś radyjo może ?

Przy ilości wolnego czasu i rzeczy które na mnie czekają to te dwa dni to aż nadto. Ale na pewno więcej niż te dwa dni, bo to jednocześnie ma być platforma do eksperymentów nad niskonapięciowymi układami, więc zajmie mi trochę więcej czasu. Zresztą nie planuje na razie tego wzmacniacza jako gotowego układu, tylko właśnie jako eksperymentalną zabawkę

A ja swoje Caeterum censeo:a co Kolega Moderator i Kolega Marek SCO na lampy 12K5 i 13P1S z aukcji Al.
Może jeszcze tam są do dziś?I lampę chyba 6Ż20P. także z siatką katodową, jak ta pierwsza i też tamże?

Można próbować, ale chciałem użyć tego co pod ręką - tanich i popularnych lamp. 13П1С nawet jedną mam, spróbuję też ją w eksperymencie użyć. Na razie zostanę przy ECC88 których mam sporo i ładnie pracują z niskimi napięciami.

Odwracacz fazy w układzie kołyski się tu prosi. Układ z dzielonym obciążeniem jak sama nazwa wskazuje - dzieli napięcie między obie połówki stopnia wyjściowego, a układ ze sprzężeniem katodowym wymaga dużego rezystora katodowego, na którym traci się znaczną część napięcia zasilającego (o ile nie bierzemy pod uwagę zaśmiecania układu lampowego tranzystorowymi lub scalonymi źródłami prądowymi).

Krzemu (ani germanu) ma nie być, więc nie bierzemy Kołyskę chcę wypróbować, ale układ z dzielonym obciążeniem tez. Przy 6 - 8V E88CC ma całkiem przyzwoitą emisję, jak się odwracacz fazy uzupełni stopniem napięciowym to nie trzeba mieć dużej amplitudy na wyjściu odwracacza. Całość jest już dość mocno nieliniowa, a odwracacz z dzielonym obciążeniem ze względu na silne ujemne sprzężenie zwrotne daje ładny i mocno symetryczny sygnał. Co prawda tu każdy już stopień będzie pracował z prądem siatki, co nieładnie obciąży stopień sterujący. I dlatego chcę trochę poeksperymentować Szkoda tylko że miernika zniekształceń nie mam.

[Tomek Janiszewski]

Co prawda tu każdy już stopień będzie pracował z prądem siatki, co nieładnie obciąży stopień sterujący.

Wychodzi zatem na to że ceną za pozbycie się transformatora międzystopniowego będzie jeszcze jeden stopień przeciwsobny (obok stopnia mocy i stopnia sterującego, wzbudzanego z odwracacza z dzielonym obciążeniem): wtórnik katodowy sprzężony galwanicznie ze stopniem mocy. Dużo tych lamp E88CC będzie potrzebnych do wysterowania stopnia mocy na takich samych lampach.

I dlatego chcę trochę poeksperymentować

Może zatem w związku z powyższem warto by sprawdzić jak przy 12V zachowują się lampy cokolwiek mocniejsze niż E88CC: od EL86, poprzez PL81 a na PL504 skończywszy? Wszak Niebieska Księga uwzględnia możliwość stosowania lampy 6V6 i jej licznych klonów przy 26V zasilania: w układzie SE uzyskuje się wówczas 20mW mocy wyjściwej. !2V to zdecydowanie mniej, za to lampy na cokolwiek większe prądy. Może być ciekawie.

[tszczesn]

Może zatem w związku z powyższem warto by sprawdzić jak przy 12V zachowują się lampy cokolwiek mocniejsze niż E88CC: od EL86, poprzez PL81 a na PL504 skończywszy? Wszak Niebieska Księga uwzględnia możliwość stosowania lampy 6V6 i jej licznych klonów przy 26V zasilania: w układzie SE uzyskuje się wówczas 20mW mocy wyjściwej. !2V to zdecydowanie mniej, za to lampy na cokolwiek większe prądy. Może być ciekawie.

Można sprawdzić. Ale to już by było przegięcie, moc żarzenia całości to będzie chyba ze 40W. Zastanawiałem się nad bateryjnymi lampkami typu 1Ж17Б czy DF67, ale one mają znikome prądy, nie uda się ich użyć jako końcowych przy +12V. Do tego albo każda żarzona z oddzielnej baterii, albo nie wykorzystam w nich katody.

Chociaż mam taki jeden mały, drobny pomysł, zobaczymy co z niego wyjdzie

[ballasttube]

Kolega Moderator ma rację,tu się prawa Ohma nie da przeskoczyć.Płaci się za żądaną moc i "lampowość" dużą mocą żarzenia,ale naszym celem jest zbudować wzmacniacz lampowy o niskim napięciu żarzenia, a nie wzmacniacz oszczędny?Dobrze zrozumiałem założenia postu?
Obecnie jest multum zasilaczy niskonapięciowych stabilizowanych na amperowe prądy dostępnych,więc,jak się pogodzić z mocą żarzenia,a chce się mieć konsekwentnie czysto lampowy układ,to nie powinno być problemu z zasilaniem.

[tszczesn]

W sumie nie o oszczędność tu do końca chodzi, ale jak się da zrobić układ (z dodanym radiem bateryjny a nie akumulatorowy to w sumie nawet będzie to miało znamiona użytkowości.

[Tomek Janiszewski]

Chociaż mam taki jeden mały, drobny pomysł, zobaczymy co z niego wyjdzie

Skoro o energooszczędności i tak trudno tutaj mówić - to może... jakaś tetroda/pentoda strumieniowa (na początek może być EL86) użyta jako lampa z siatkę przeciwładunkową? Przy 12V zasilania siatka pierwsza ma szansę wytrzymać: skrzydełka radiatorowe wszak ma. Siatka druga w lampach jakie wymieniłem ma ten sam skok zwojów co i siatka pierwsza, więc może do roli siatki sterującej nada się nie najgorzej?