Wzmacniacz SE na 2x EBL21, 2X EF21 i AZ21

[kolawski]

Odświeżam temat i nieco zmieniam. Trafo już mam. Teraz postanowiłem powolutku zabrać się za wzmacniacz. Jako żem zielony jak 100$ i mam za sobą tylko proste kitowe robótki, zdecydowałem, że będę się wraz z budową sukcesywnie uczył. Tak więc wzmacniacz powstanie najpierw w wersji prototypowej "na sklejce" i będę go składał częściami: jeden kanał, drugi, na końcu zasilacz (tymczasowo zasilanie zewnętrzne, warsztatowe).

W pierwszym ruchu rozrysowałem coś na kształt montażówki, z tym zastrzeżeniem, że program, którym się posługuję nie ma wszystkich potrzebnych części (zamiast podobizny loktali używam więc podstawek oktalowych, zamiast gniazd cinch jacków itp.), ponadto to co prezentuję ma na razie służyć sprawdzeniu, czy potrafię czytać schemat i przenieść go na real, zatem rozplanowanie elementów jest bardzo umowne. Powiedzcie, czy ja dobrze łączę końcóweczki poszczególnych elementów.

Aha, wzmacniacz powstaje w oparciu o schemat niedawno prezentowanego cuda kolegi Jado, czyli schemat by kolega Studi z poprawkami kolegi Jado, szczegóły tutaj http://www.trioda.com/index.php/pl/gale ... tylu-retro, ale pewnie wszyscy znają.

Poniżej nieporadne próby odwzorowania w trybie montażowym jednego kanału wzmacniacza

[Tomek Janiszewski]

Schemat można by nieco uprościć, stosując wspólny filtr RC dla siatki ekranującej pentody końcowej oraz przedwzmacniacza z lampą EF21. Jest to standartowe rozwiązanie wzmacniaczy w odbiornikach radiowych, i kłopotów ze sprzeganiem się stopni nie było.
W urządzeniach z lampami loctal przyjęło się aby klucze przy podstawkach były zwrócone w tym samym kierunku (na przedstawionym rysunku - do dołu, tak jak ma EBL21). Nawet jeśli skutkuje to pewnym wydłużeniem połączeń, które nie są tu tak krytyczne jak w przypadku lamp ECH21 i EF22 w stopniach w.cz. odbiorników. Za to przewody żarzenia nie będą się wówczas pętać po całym chassis.
Niewykorzystane anody diod lampy EBL21 należy zewrzeć z katodą.
Można wreszcie zastosować polaryzację z tzw. ogólnego minusa, co było układowym standartem w odbiornikach z lampami loctal. Wówczas katody lamp łączone były z masą. Należy jednak wówczas wystrzegać się włączania urzadzenia z niepełną obsadą lamp końcowych, grozi to bowiem przeciążeniem czynnej lampy.
Wieczorem mogę wrzucić jeszcze jedno zdjęcie swojej Syrenki, gdzie zastosowałem podobny układowo wzmacniacz, tak aby pokazać szczegóły montażu w tym fragmencie. Nie jest on bynajmniej optymalny pod względem elektrycznym (odczuwało się brak miejsca), niemniej jednak ilustruje że bardzo krytyczny nie jest. Dopiero przypadkowe zbliżenie kondensatora wejściowego lampy EF22 z przewodem wiodącym do anody lampy EBL21 wywołało wzbudzenie. Obecnie problemów nie ma.

[kolawski]

Dziękuję za pomoc i sugestie, i czekam na zdjęcie. Schematu chyba ruszać nie będę, ale lampę na montażówce odwrócę (jak znajdę trochę czasu) zgodnie z regułami sztuki.

Tomek Janiszewski: a tak wracając do sprawy transformatora z "Syreny" (kupiłem w końcu z "Etiudy", chyba taki sam - "stolicopodobny"), to czytając na Fonarze ten artykuł http://www.fonar.com.pl/audio/projekty/ ... 4/wzm1.htm znalazłe informację, że prądowo daje radę obsłużyć (lekko się nagrzewając) układ o chyba nieco większym poborze niż mój. Ukłony.

[Tomek Janiszewski]

Dziękuję za pomoc i sugestie, i czekam na zdjęcie

Wrzuciłem je do znanego Ci już agusiowo-syrenkarskiego tematu. Oto bezpośredni link do interesującego Cię zdjęcia:
download/file.php?id=44758&mode=view

wracając do sprawy transformatora z "Syreny" (kupiłem w końcu z "Etiudy", chyba taki sam - "stolicopodobny"), to czytając na Fonarze ten artykuł http://www.fonar.com.pl/audio/projekty/ ... 4/wzm1.htm znalazłe informację, że prądowo daje radę obsłużyć (lekko się nagrzewając) układ o chyba nieco większym poborze niż mój.

Transformator od Etiudy będzie dawał oo wyprostowaniu napięcie bardziej zbliżone do wymaganego niż ten od "Syreny" czy "Stolicy" jako że "Etiuda" podobnie jak i "Wola" (oraz "Podhale" gdzie zastosowano jeszcze wydajniejszy transformator typu TSP z uwagi na trzy dodatkowe lampy: ECH21, EF22 oraz ECH81) były wyposażone w głośniki z magnesem trwałym a tym samym unikało się strat napięcia na uzwojeniu wzbudzenia.
A co do obciążalności: przeszacowałeś conieco zapotrzebowanie na prąd ze strony lamp EF21. Nawet przy najmniejszej sensownej Ra=100k (większa też jest możliwa aczkolwiek moglaby już budzić obawy o pasmo, z uwagi na znaczną pojemność wejściową lampy EBL21) sumaryczny (katodowy) prąd pobierany przez jedną lampę EF21 nie przekroczy 2mA.

[_idu]

W urządzeniach z lampami loctal przyjęło się aby klucze przy podstawkach były zwrócone w tym samym kierunku (na przedstawionym rysunku - do dołu, tak jak ma EBL21). Nawet jeśli skutkuje to pewnym wydłużeniem połączeń, które nie są tu tak krytyczne jak w przypadku lamp ECH21 i EF22 w stopniach w.cz. odbiorników. Za to przewody żarzenia nie będą się wówczas pętać po całym chassis.

Nie tylko loctal. Ba nie tylko lampy. Bardzo dobrym zwyczajem inżynierskim jest orientowanie elementów w tym samym kierunku. Ułatwia to wymianę, unika się pomyłek montażowych. Z tegoż powodu w lampach standaryzowano rozmieszczenie pinów żarzenia, w układach scalonych wyprowadzenia zasilania.

[kolawski]

Dziękuję za zdjęcia i komentarze. Korzystając z tego, że nawiedził mój wątek kolega STUDI zapytam o dwie rzeczy, czy ma kolega jakieś uwagi do poprawek dokonanych przez kolegę Jado w schemacie (zwiększenie pojemności kondensatorów) i jeszcze jedno, czy schemat wymaga jakichś zmian w związku z zastosowaniem EF21 zamiast EF22??

Pytałem o to wprawdzie w innym wątku, ale zapytam jeszcze raz, bo sprawa dotyczy loktali. Cokoły w nich są metalowe, jeśli więc połączę podstawkę z masą (przez centralny pin w miejscu, gdzie wchodzi trzpień cokołu), to w wypadku, kiedy chassis połączona jest z masą przez stykający się z nią cokół powstaje pętla masy (tak jest w wypadku podstawek, które posiadam - kupione w amptonie). Jak z tym sobie radzić i czy trzeba?

[BKRO]

(...)
Pytałem o to wprawdzie w innym wątku, ale zapytam jeszcze raz, bo sprawa dotyczy loktali. Cokoły w nich są metalowe, jeśli więc połączę podstawkę z masą (przez centralny pin w miejscu, gdzie wchodzi trzpień cokołu), to w wypadku, kiedy chassis połączona jest z masą przez stykający się z nią cokół powstaje pętla masy (tak jest w wypadku podstawek, które posiadam - kupione w amptonie). Jak z tym sobie radzić i czy trzeba?

Tam dostałeś chyba odpowiedź - nie doprowadzaj do kontaktu cokołu z obudową

albo - skoro cokół umasisz przez obudowę to nie łącz pinu centralnego do masy (ale nie wiem czy to poprawne konstrukcyjnie, lub może jakoś wpłynąć na działanie)

[Tomek Janiszewski]

Tam dostałeś chyba odpowiedź - nie doprowadzaj do kontaktu cokołu z obudową

albo - skoro cokół umasisz przez obudowę to nie łącz pinu centralnego do masy (ale nie wiem czy to poprawne konstrukcyjnie, lub może jakoś wpłynąć na działanie)

W przypadku lamp EBL21, EF21 i EF22 (ale nie ECH21 mającej katodę wyprowadzoną na centralny klucz) najprościej jest uniknąć tworzenia pętli łącząc metalowy korpus podstawki nie z masą, lecz bezpośrednio z chassis. Nie jest wskazane pozostawianie takiego żelastwa wiszącego w powietrzu - przypadkowe kontakty cokołu lampy z chassis powodowałyby trzaski.

[kolawski]

Znalazłem chwilę, więc wrzucam poprawioną montażówkę (z odwróconą EF21). Myślę sobie, że drugi kanał najłatwiej dorobić na zasadzie lustrzanego odbicia względem szyny masy (czy mogę skorzystać z tej samej szyny dla drugiego kanału, czy lepiej dobudować drugą?). Efekt niestety będzie taki, że klucze lamp drugiego kanału będą odwrotnie (ale za to żarzenie w lepszym porządku). Co koledzy o tym myślą?

[kolawski]

Dopytam jeszcze o parę spraw: czy pin nr 5 jest w EF21 zupełnie wolny i mogę go użyć jako punktu lutowniczego? Czy mogę przesunąć R1 na nóżki potencjometru?

[kolawski]

No i jeszcze następny krok (dwa kanały). Jeśli ktoś ma ochotę, to niech pomoże ocenić, czy to ma sens. Jeśli to nie ma sensu, to trzeba to zdjąć, żeby w oczy nie kłuć co wrażliwszych.

[kolawski]

Koledzy, pomóżcie szczawiowi.

[ampliman]

Dopytam jeszcze o parę spraw: czy pin nr 5 jest w EF21 zupełnie wolny i mogę go użyć jako punktu lutowniczego? Czy mogę przesunąć R1 na nóżki potencjometru?

Według kart katalogowych ten pin jest wolny. Wykorzystywanie wolnych pinów na podstawce lampy jako elementu montażowego było i jest często stosowane. Widziałem taki myk w wielu fabrycznych konstrukcjach (np na podstawkach lamp EL34 we wzmacniaczach gitarowych).
Sposób zainstalowania R1 jest według mnie OK i wydaje mi się, że propozycja montażu jest całkiem całkiem. Pozostaje tylko go wykonać. Podczas realizacji praktycznej sprawdzałbym w kolejnych krokach zgodność ze schematem a nie opierał się wyłącznie na tym, że ktoś (np. ja) popatrzy na rysunek i zapewni w 100%, że nie ma na nim błędów. No i proponuję zmontować i uruchomić najpierw jeden kanał.

[kolawski]

Dziękuję za pomoc, idą święta i trochę czasu na rozrywki (np. lutowanie).