Przebudowa wzmacniacza 6,5MHz na 10,7MHz

[AZ12]

Witam

Ostatnio wyszabrowałem ze złomu chassis odbiornika librowatego. Znajduje się tam tranzystorowy wzmacniacz częstotliwości różnicowej fonii, który chciałbym użyć do odbiornika UKF FM. Najprostszym rozwiązaniem byłoby przerobienie głowicy UKF na częstotliwość pośrednią 6,5MHz, ale to w ogóle nie wchodzi w grę ze względu na częstotliwość lustrzaną. Wpadłem więc na pomysł przebudowy tego wzmacniacza 6,5MHz na wzmacniacz pośredniej częstotliwości odbiornika radiofonicznego 10,7MHz.

Czy to ma szanse powodzenia?

[Thereminator]

Ma. W latach 70 w Radioamatorze był nawet zamieszczony opis radioodbiornika UKF z modułami p.cz. z Libry, z opisem przerobienia z 6,5 na 10,7MHz.

[Tomek Janiszewski]

Ma. W latach 70 w Radioamatorze był nawet zamieszczony opis radioodbiornika UKF z modułami p.cz. z Libry, z opisem przerobienia z 6,5 na 10,7MHz.

Ale 2 tranzystorowe stopnie p.cz. na 10,7MHz to wyraźnie za mało. Absolutne minimum to to 3, i to przy założeniu że stosuje się mało wrażliwy na pasożytniczą modulację amplitudy detektor stosunkowy, tymczasem Libra miała różnicowy dyskryminator fazy, dostarczający silnego sygnału m.cz. ale wymagający skutecznie ograniczonego sygnału p.cz. Trzeba by najpwewniej dołożyć dwa dodatkowe stopnie p.cz z filtrami pasmowymi (oraz pojedynczym obwodem na wyjściu drugiego stopnia, jako że na wejściu modułu mamy już pojedynczy obwód rezonansowy. Stopnie te można wykonać na tranzystorach w rodzaju BF214, a najprościej - na wzmacniaczach scalonych UL1202, nie wymagających stosowania neutralizacji. Aczkolwiek jaki taki odbiór powinno się uzyskać i bez dodatkowych stopni wzmacniających, o ile tylko ma się tyle szczęścia aby przed ostatecznym zestrojem uchwycić dość słaby sygnał.

[gustaw353]

Zgadzam się z kol. Tomkiem Janiszewskim - czułości będzie mało.
W innej, zamierzchłej czasoprzestrzeni wykonałem próbę z УПЧЗ-2, musiałem dodać jeden aperiodyczny stopień wzmocnienia.
W sytuacji gdy nie wymusza tego synteza, układ jest na "korbę" można by spróbować z p.cz. 6,5 MHz.
U mnie wtedy to nawet nieźle działało - fakt, stare pasmo UKF i mniej stacji.

Można dodatkowy stopień wzmacniacza przekształcić w mieszacz (nawet samodrgający) i nie trzeba wówczas przestrajać obwodu wyjściowego p.cz. w głowicy. Ja wtedy dokleiłem jakąś pojemność.
No i z lustrzanymi częstotliwościami będzie lepiej.

[AZ12]

Czy można zwiększyć wzmocnienie takiego tranzystorowego stopnia p. cz. oprócz zwiększenia prądu kolektora tranzystora?

[gustaw353]

Zwiększając prąd kolektora bardziej wzrosną szumy, wzmocnienie ociupinę też.
Bardziej zwiększy się wzmocnienie i znacznie zmaleją szumy gdy zawęzi się pasmo wzmacniacza rezonansowego i bardziej pochyli krzywą dyskryminatora FM. Można jeszcze usunąć C205 i R206 pod warunkiem, że układ nie wzbudzi się.
No a co z zasilaniem ? - moduł zasilany jest minusem, plus na masie. Może w razie bezwzględnej konieczności zamienić tranzystory na p-n-p ?

[AZ12]

Prace na razie wstrzymane z braku kondensatorków niezbędnych do przestrojenia układu.

Zasilanie napięciem ujemnym stosowano powszechnie w tranzystorowych sprzętach z tat 70. Miało na celu zmniejszenie ilości elementów biernych, a zwłaszcza kondensatorów.

[Thereminator]

Przejrzałem dzisiaj trochę stare Radioamatory. Wspomniana przeróbka jest opisana w nr 9/1976. Niestety aktualnie nie mam możliwosci zrobienia skanu artykułu.

[Tomek Janiszewski]

No a co z zasilaniem ? - moduł zasilany jest minusem, plus na masie. Może w razie bezwzględnej konieczności zamienić tranzystory na p-n-p ?

Głowice UKF z tranzystorami npn częstokroć też miały plus na masie: także z chęci zmiejszenia liczby elementów odsprzęgających i poprawy stabilności. Jeśli już zamieniać tranzystory - to przede wszystkim na lepsze, o większej fT a już zwłaszcza mniejszej pojemności zwrotnej, co daje nadzieję na zwiększenie wzmocnienia bez wzbudzenia pasożytniczych drgań. Już BF214 w metalowej obudowie ekranującej miały nieco lepsze parametry niż te same struktury w obudowie plastikowej, oznaczone jako BF194, stosowane w tych modułach najczęsciej, mimo że otwory pod wyprowadzenie ekranu występują w druku. Zdecydowanie lepsze parametry będa miały natomiast tranzystory przeznaczone do wzmacniaczy p.cz. wizji, których chipy miały dodatkową metalizację ekranującą pole lutownicze bazy od obszaru kolektora, mianowicie BF197, BF199, a już zwłaszcza metalowe BF173. Dobre będą też wyposażone w taki sam ekran wewnętrzny tranzystory będące następcami BF214 i BF215, odpowiednio BF240 i BF241, dedykowane już do wzmacniaczy p.cz. AM/FM. oraz mieszaczy głowic UKF FM, niestety nie mające już odpowiedników w metalowej obudowie.

[AZ12]

Witam

Kupiłem dziś kondensatory niezbędne do przestrojenia tego modułu, ponieważ nie udało mi się kupić kondensatorów o pojemnościach 36 i 62pF, czy można zamiast nich użyć kondensatory o pojemnościach 33 i 68pF. Głowica do tego odbiornika będzie zmodyfikowana z radia Fagot, jej pasmo po przestrojeniu wynosi 87,5-104MHz. Modyfikacja będzie polegała na zamianie tranzystorów germanowych pnp na krzemowe npn typu BF199.

[Tomek Janiszewski]

ponieważ nie udało mi się kupić kondensatorów o pojemnościach 36 i 62pF, czy można zamiast nich użyć kondensatory o pojemnościach 33 i 68pF

Powinny być dobre, rdzenie przestrajające wszak są.

Głowica do tego odbiornika będzie zmodyfikowana z radia Fagot, jej pasmo po przestrojeniu wynosi 87,5-104MHz.

Marnie, w głowicach o strojeniu kondensatorowym żaden problem uzyskać pokrycie pełnego pasma aż do 108MHz. Sztuką jest to dopiero w głowicach o strojeniu variometrycznym (lampowych lub tranzystorowych samochodowych); tam trzeba z góry liczyć się z koniecznością wykonania nowych cienkościennych karkasów lub wymiany rdzeni.

Modyfikacja będzie polegała na zamianie tranzystorów germanowych pnp na krzemowe npn typu BF199.

A fuj! Gdzie tu Retro w tym obskurnym plastiku? Tranzystory germanowe zasługują na szacunek i zachowanie, skoro są. Tym bardziej że AF106 - to znakomite tranzystory jak na zakres UKF; aż ich szkoda ruszać. NIe byłbym wcale taki pewien czy tranzystory BF199, pomyślane do stosowania we wzmacniaczu p.cz wizji OTV okażą się od nich lepsze. To już lepiej, skoro w Librze i tak najpewniej jest plastik (BF194) - zastąpić je tranzystorami pnp. Z elementów współczesnych są do dyspozycji również niestety plastikowe BF440 lub BF441, dedykowane do wzmacniaczy p.cz. AM/FM i podobnie jak wspomniane wcześniej BF240, BF241 a także BF199 posiadające ekran między polem lutowniczym bazy i kolektora, tym samym dajace nadzieję na zwiększenie wzmocnienia względem BF194. Najambitniej byłoby użyć w stopniach p.cz. tranzystorów germanowych, historycznie przewidzianych do pracy na 10,7MHz, mianowicie AF124-AF127 lub AF426 - AF428; wtedy bezwzględnie trzeba by dobudować conajmniej 2 dodatkowe stopnie.

[AZ12]

Witam

Chciałem zastosować tranzystory krzemowe w głowicy w celu ujednolicenia zasilania, może by tak zastosować tranzystory krzemowe z wraku głowicy ZTG znalezionej na złomie. Zapomniałem napisać, że do tego wzmacniacz mocy będzie na tranzystorach BD354B, jeśli miałaby być korekcja to trzeba by zastosować raczej oddzielny przedwzmacniacz z tranzystorami krzemowymi typu BC109B.

[_idu]

Marnie, w głowicach o strojeniu kondensatorowym żaden problem uzyskać pokrycie pełnego pasma aż do 108MHz. Sztuką jest to dopiero w głowicach o strojeniu variometrycznym (lampowych lub tranzystorowych samochodowych); tam trzeba z góry liczyć się z koniecznością wykonania nowych cienkościennych karkasów lub wymiany rdzeni.

Zależy jaki kondensator a dokładniej od zmiany jego pojemności
dC = 8.5pF od radia Asia - to tylko dla FM OIRT ew 87.5 - 100MHz.
dC = 14.5pF - FM CCIR bezproblemowo.
dC = 22.5pF (n[. czeska Tesla) - 65 - 108 MHz.

[Tomek Janiszewski]

W Fagocie mamy potrójny kondensator UKF (taki sam jak w Amatorze Stereo), o pojemnosci 3X14pF. Oraz lampowy kondensator AM typu KPOM 375+500pF.

[TELEWIZOREK52]

Zależy jaki kondensator a dokładniej od zmiany jego pojemności

Właśnie! Przed laty zastanawiałem się dlaczego nie można pokryć całego pasma FM np. w radiomagnetofonach Grundig 2500, 3200 i podobnych pomimo wstawienia elementów o wartościach stosowanych w Grundigach w wersjach zachodnich. Mogłem dalej się "bujać" z dobieraniem cewek i kondensatorów ale na szczęście trafiły mi się w Bomisie oryginalne agregaty z jedną płytką więcej i...po problemie. Wiem że tak to każdy by potrafił.