Sposoby na łączność z dzieciństwa i młodości

[Atlantis]

Jestem ciekaw jakie stosowaliście rozwiązania umożliwiające prowadzenie łączności ze znajomymi (choćby z podwórka) w czasach poprzedzających nadejście komórek i Internetu, kiedy nawet telefon stacjonarny nie znajdował się w każdym domu lub rodzice nie pozwalali zbyt długo rozmawiać ze względu na koszta.
W mojej okolicy linie telefoniczną założono dosyć późno (początek lat dziewięćdziesiątych). Niestety - pomimo zainteresowania techniką i elektroniką nie byłem w stanie zorganizować niezależnego sposobu komunikacji ze znajomymi. Mieszkali oni za daleko, a po drodze było zbyt wiele przeszkód, żeby przeciągnąć kabel. Do radia wtedy jeszcze nie dorosłem, a poza tym zostawała jeszcze kwestia legalności takiego przedsięwzięcia. Tak więc skończyło się na przeglądaniu projektów w różnych czasopismach elektronicznych i technicznych dla młodzieży, jednak żadnego z nich nie udało się wdrożyć w praktyce...

Może ktoś z was miał więcej szczęścia?

[Furman Zenobiusz]

Trochę tego było, głównie dla zabawy ale także rozwiązania praktyczne.
"Linia telefoniczna" przez podwórko ze słuchawek od starych telefonów (dziś pewnie miałyby już wartość zabytkową) i baterii. Mimo prostoty jakość "transmisji" była nawet zadowalająca, głównym problemem było wywołanie zdalnego użytkownika i zakłócenia, głównie 50Hz.
W późniejszym czasie ktoś ukradł nam przewód (wiszący na wysokości okien pierwszego piętra kamienicy, ładne parę metrów nad ziemią!), a że nie było kasy na drugi i zachodziło ryzyko ponownej kradzieży, linia telefoniczna została zmieniona na "telegraf świetlny" który pracował na jednym gołym drucie DNE - za drugi przewód robiła instalacja wodociągowa. Trzeba było się nauczyć alfabetu Morsa, ale lepsze to było niż nic. Klucze zrobione były z mosiężnych blaszek a nadajniko-odbiorniki z żarówek 6,3V, po każdej stronie było zasilanie z transformatora "dzwonkowego", nadający po prostu przywierał "gorącą" żyłę do swojego transformatora. Przez pewien okres czasu system ten pracował w topologii gwiazdy - w gorącą żyłę wpiętych było dwóch dodatkowych użytkowników. Z racji tego, że cała linia pracowała w simpleksie, mieliśmy ustalone zasady łączności, typu przerwanie czyjegoś nadawania żeby nadać coś ważniejszego, każdy miał też swój znak wywoławczy żeby było wiadomo, do kogo jest wiadomość. Jako że linia była współdzielona i każdy wpięty mógł podsłuchiwać, dla celów prywatnej korespondencji były szyfry, polegające niestety tylko na podstawianiu liter - dziś do złamania w ciągu paru minut.

W dalszym etapie ewolucji do akcji wszedł ruski domofon w nietypowym zastosowaniu - składał się z centralki i dołączanych odbiorniko-nadajników. Świetnie działał na pojedynczej żyle, ponieważ do nadawania w kabel modulował amplitudę w.cz. i jednocześnie centralka wpuszczała na żyłę napięcie stałe dla urządzenia końcowego. Ponieważ system ten działał po prostu świetnie - praktycznie jak telefon tylko że darmowy - zdjęty z użytku został dopiero jakoś pod koniec lat 90-tych.

Radiowych połączeń na dłuższą metę nie dane nam było spróbować - kuzyn wyprowadził się do bloków, praktycznie poza zasięg łączności radiowej prostymi sposobami, nawet dość konkretny radiotelefon nie miał chęci się łączyć.

[Tomasz Gumny]

[...] lub rodzice nie pozwalali zbyt długo rozmawiać ze względu na koszta.

Gwoli ścisłości - bardzo długo rozmowa kosztowała złotówkę bez względu na czas trwania.

[fugasi]

Ja w wieku 12, może 13 lat zmajstrowałem nadajniczki na UKF. To był stary schemat, bodajże z Młodego Technika. Dwa tranzystory: BC211 na wejściu, jako wyjściowy jakiś w podobnym kapeluszy BSY czy BSX, nie pamiętam... któryś z tych "dziwnych". Głośniki GD6/0,5 w roli mikrofonów. Odbiór oczywiście na radio. Dalekiego zasięgu toto nie miało ale łączność z paroma sąsiednimi blokami została ustanowiona.

[Furman Zenobiusz]

Ja zrobiłem kiedyś dla testów nadajnik UKF, który w założeniu miał być odbierany na normalnych odbiornikach radiowych. Tak też było, ale szybko zaniechałem prób gdy okazało się, że zakłóca dźwięk na niektórych kanałach TV.
Schemat i opis uruchomienia był z jakiejś książki, niestety nie pamiętam już z jakiej, mam go do dziś zrysowanego w starym zeszycie.

[Zibi]

Telefony-zabawki

[Atlantis]

Ja w wieku 12, może 13 lat zmajstrowałem nadajniczki na UKF. To był stary schemat, bodajże z Młodego Technika.

Hmm... Pamiętasz może który to był numer? Bo przejrzałem kiedyś całe internetowe archiwum działu "Na Warsztacie" pod kątem projektów elektronicznych (a zwłaszcza radiowych), a tego nie pamiętam. Już po raz kolejny słyszę o projekcie, którego tam nie ma. Chyba jednak skany nie są zbyt kompletne.

A telefony zabawki to i ja miałem. Ale to bardziej robiło za wewnętrzny interkom. Jak mówiłem niestety nie dało się przeciągnąć kabla do sąsiadów.

[maciej_333]

Ten drugi telefon-zabawkę kiedyś miałem. Tyle, że mój miał zielono-niebieskąobudowę. Linia był trój-żyłowa.

[Thereminator]

Mój kolega z podstawówki rozmawiał z sąsiadem mieszkającym piętro wyżej za pomocą podobnego domofonu jak na fotce wklejonej przez zibiego. Inny koleżka opowiadał mi parę lat temu jak w czasach szkoły średniej gadał z kumplem z sąsiedniego bloku za pomocą radia UKF i nadajników spreparowanych przez owego kumpla.
W latach 80 schemat nadajnika UKF pojawił się w "Świecie młodych". Jako że nałogowo zbierałem komiksy wycinając je z ostatniej strony gazety, prawdopodobnie jeszcze ten schemat gdzieś mam (na odwrocie komiksowego wycinka - zauważyłem ów artykuł kilka lat temu przeglądając swoje archiwum ). Odszukanie moze zająć kilka dni, ale jak znajdę, to wrzucę.

[Jarosław]

Witam.
Moje początki to 2xW66 + skrętka (dł. ok. 20m)

[fugasi]

Hmm... Pamiętasz może który to był numer?

Że to był MT głowy nie daję, dlatego napisałem "bodajże". Schemat dostarczył kuzyn, który z kolei miał starszego kolegę z pokaźnymi zbiorami MT, "Zrób Sam" i jeszcze niejakiego "Kalejdoskopu Techniki", pisemka adresowanego dla dzieciaków i młodzieży, więc w nich może był opis.

[Atlantis]

Hmm... Pamiętasz może który to był numer?

Że to był MT głowy nie daję, dlatego napisałem "bodajże". Schemat dostarczył kuzyn, który z kolei miał starszego kolegę z pokaźnymi zbiorami MT, "Zrób Sam" i jeszcze niejakiego "Kalejdoskopu Techniki", pisemka adresowanego dla dzieciaków i młodzieży, więc w nich może był opis.

"Kalejdoskopów Techniki" z lat siedemdziesiątych i początku osiemdziesiątych mam w domu całą stertę. Nie przypominam sobie, żeby były tam tego typu konstrukcje. Czasopismo prezentowało raczej taki poziom, jak współcześnie "Młody Technik" (z elektroniki najprostsze układy z kilku elementów, zabawki i inne projekty "zrób to sam"). Poziom konstrukcji radiotechnicznych publikowanych na łamach KT to proste odbiorniki z detektorem diodowym + wzmacniacz m.cz.

Przypomniało mi się, że w dzieciństwie powtórzyłem też eksperyment Bella - dwie słuchawki wysokoomowe połączone kablem dwużyłowym. Trzeba było dosyć głośno krzyczeć, żeby membrana po drugiej stronie drgnęła. Brak praktycznych zastosowań. Wkładki węglowej nie miałem wtedy pod ręką.

[Furman Zenobiusz]

Wkładka węglowa drastycznie poprawiłaby słyszalność - zamiast krzyczeć wystarczy normalnie mówić, głośność nie jest porywająca ale działa to jako tako.

[TELEWIZOREK52]

[...] lub rodzice nie pozwalali zbyt długo rozmawiać ze względu na koszta.

Gwoli ścisłości - bardzo długo rozmowa kosztowała złotówkę bez względu na czas trwania.

A jeszcze dłużej 0.50 zł bez względu na czas rozmowy.

[Atlantis]

Wkładka węglowa drastycznie poprawiłaby słyszalność - zamiast krzyczeć wystarczy normalnie mówić, głośność nie jest porywająca ale działa to jako tako.

Niestety - jak mówiłem, wtedy jeszcze takowej nie miałem. Dzisiaj w którymś pudełku leży kilka sztuk, ale ja nie czuję już potrzeby budowania kablowego telefonu wedle przepisu sprzed ponad stu lat.

Gwoli ścisłości - bardzo długo rozmowa kosztowała złotówkę bez względu na czas trwania.

Tych czasów niestety nie pamiętam. Gdy u nas założyli telefon już liczyli impulsy.

BTW zrobiłem przed chwilą mały eksperyment - połączyłem szeregowo węglową wkładkę mikrofonową, słuchawkę W66 oraz baterię 9V (nie za dużo?). Faktycznie słyszałem siebie głośno i wyraźnie w słuchawce. Żałuję, że nie miałem tych części w tamtych czasach.
Ktoś z was próbował może modulacji AM na wkładce węglowej? AFAIK tak to się robiło we wczesnej fazie radiokomunikacji - nośną z alternatora w.cz. przepuszczało się przez mikrofon węglowy. Ciekawe jak sprawdzałby się taki prosty nadajniczek w postaci VFO, mikrofonu i wzmacniacza.

Swoją drogą w którymś przedwojennym RA, albo już powojennym RiK widziałem projekt wkładki mikrofonowej do samodzielnego, amatorskiego wykonania. Jestem ciekaw jak to działało.