Sterownik obrotów wentylatorów

[Tomasz Gumny]

Na początek ustaw wentylator blisko wzmacniacza, podłącz gdzieś wentylatorek (lepiej nie pomylić kabelków) i sprawdź czy nie "sieją".
Na ile ważne jest chłodzenie, czyli co się stanie, gdy jeden lub oba wentylatory przestaną działać i jakimi napięciami dysponujesz?

[KaKa]

Odpowiem od końca.

Napięcia jakie sobie wymyślę. Nie mam jeszcze TSa . Na pewno będzie 24V (do przetwornicy żarzenia).

Co się stanie jak stanie? Trudno mi wyrokować. W tej chwili obudowa będzie z pleksi, więc jak dostanie temp to będzie miała kształt bardzo nowoczesny. Docelowo ma to być szkło, ale znając mnie nigdy tego nie podmienię. Słowem, chłodzenie musi być.

Sianie wykluczam, wentylatory będą 20cm w linii prostej od PCB. Zaraz obok będą przebiegać kable głośnikowe, ale im to chyba nie zaszkodzi.

[Furman Zenobiusz]

Jest tania opcja akustycznego zabezpieczenia - za grosze (w hurtowni chyba koło 1-2zł kosztuje) jest taka piszczałka którą włącza się pomiędzy taki wentylator a zasilanie. Gdy wiatrak stoi w miejscu i nie generuje impulsów na żółtym (trzecim) przewodzie, piszczałka po jakimś mniejszym lub większym czasie zaczyna piszczeć.
Z tym że nigdy nie testowałem jak się taka piszczałeczka zachowuje przy obniżonym napięciu.

[KaKa]

Napięcie będzie normalne, 12V. Będzie za to PWM

[Furman Zenobiusz]

Chcesz sterować wentylator prosto z PWM ? Większość wentylatorów nie zadziała zbyt dobrze w ten sposób, bo znajdujący się w środku układ będzie głupiał. Wiatraki co bardziej inteligentne, które po włączeniu zasilania sprawdzają najpierw pół/ćwierćobrotem czy coś nie blokuje śmigła, nawet się nie zakręcą przy podaniu innego napięcia jak stałe i filtrowane.
Część ma na wejściu zasilania elektrolit niewielkiej pojemności - te pewnie się zakręcą.

[Tomasz Gumny]

Jakoś dotychczas nie miałem problemu przy zasilaniu wentylatorów przebiegiem PWM, natomiast zdarzały się problemy ze startem przy niskim lub powoli narastającym napięciu.

[megabit]

(...) natomiast zdarzały się problemy ze startem przy niskim lub powoli narastającym napięciu.

Można zrealizować tak jak w laptopach: przy starcie systemu wiatrak jest rozkręcany do pełnej prędkości i dopiero spowalniany.

[traxman]

Można, wystarczy PWM=100%

[Furman Zenobiusz]

Jakoś dotychczas nie miałem problemu przy zasilaniu wentylatorów przebiegiem PWM, natomiast zdarzały się problemy ze startem przy niskim lub powoli narastającym napięciu.

Ja takie wentylatory widzę na codzień - np. chyba każdy z serii NMB które swego czasu montowane były w Dellach i Fujitsu-Siemens. Podłączone pod PWM (np. do płyty głównej z regulatorem PWM) zachowują się dziwnie - bywa, że w kółko rozpędzają się i zwalniają lub zupełnie zatrzymują zależnie od sytuacji. Niektóre nawet wcale się nie zakręcą, tylko 'trzepią' śmigłem w miejscu.

Swego czasu dorabiałem regulatory wentylatorów do takich maszyn pracujących 24/7, bo zazwyczaj producenci sprzętu stosują taktykę włączania wentylatora w ostatniej chwili, a CPU i GPU to nie lampy i wysoka temperatura przez dłuższy czas im nie służy.

Po wielu eksperymentach, najtańszym i najrozsądniejszym do krótkoseryjnej produkcji okazał się zwykły liniowy regulator (szkoda tylko mocy w ciepło), bo działa praktycznie z każdym wentylatorem. Miało to kluczowe znaczenie, żeby nie było jaj typu zakup 10-ciu nowych wentylatorów które potem trzeba odłożyć na półkę. A niestety dobre wentylatory do tanich rzeczy nie należą.

Problem startu przy niskim napięciu dla najprostszej, tranzystorowej wersji rozwiązywał pojedynczy elektrolit który ładując się przez rezystor powodował krótką pracę na maksymalnych obrotach gdy jeszcze wszystko było zimne. W późniejszej, ustabilizowanej pracy wprowadzał tylko bezwładność regulacji, która w niczym nie szkodziła.

Kombinowałem też swego czasu z wykorzystaniem danych z żółtego przewodu do monitorowania pracy - porzuciłem to jednak ze względu na brak jakiegoś ścisłego standardu - wystarczy włączyć oscyloskop i przebadać wyjście na kilku różnych wentylatorach, żeby przekonać się jakie dziwne przebiegi niektóre z nich generują. Czasami jest to prostokąt, a kiedy indziej jakieś przebiegi jak wykresy z sejsmografu przy trzęsieniu ziemi.

[Brencik]

Ja stosuje taki sterownik:


Pracuje progowo, z dobraną histerezą.

[Koleszek]

Polecam sterownik z wykorzystaniem TDA1151 i termistora, choć ceny tego układu są niesamowicie rozjechane. Najdroższy jest chyba w TME, ale można gdzie indziej kupić i za kilka złotych. Był nawet chyba kit AVT na tym układzie.