Forum stowarzyszenia „Trioda” - nowy serwer

Cześć,

Jestem początkującą osobą w technice lampowej. Złożyłem do tej pory kopię wzmacniacza gitarowego AX84. Na jednej lampie ECC83 i EL84 w SE. Działa, gram na nim. Jestem zadowolony. Obecnie składam wzmacniacz zintegrowany stereo wg. AVT5718. Kupiłem większość elementów. I teraz zastanawia mnie napięcie na siatce drugiej lampy EL34 (schemat w załączniku). Na anodzie tej lampy powinno się pokazać napięcie (oczywiście jeżeli na zasilaniu obwodu anodowego będzie 300V) 300V minus spadek na uzwojeniu transformatora (270R, przy prądzie anodowym ~95mA), minus bias (13V) = około 260V. Tymczasem na siatce drugiej podpiętej do 300V przez rezystor 470R, przy spadku na nim około 7V, będzie potencjał około 280V. Czyli na anodzie 260V, na siatce drugiej 280V. Czy tak może być? Przeglądałem kilka specyfikacji lampy EL34, i np. JJ podaje że Ua=250V, Us2=265V. Ale już w specyfikacji lamp TAD EL34 podają odwrotnie. Proszę o naukę, i odpowiedź na to pytanie. Boję się, że jak przy takich napięciach uruchomię wzmacniacz, to uszkodzę siatki drugie moich EL34.

I drugie pytanie, jeśli mogę. W projekcie podają jako proponowany transformator zasilający o napięciu po stronie wtórnej 240V/0,3A (anodowe). Ja kupiłem taki który ma 250V/0,3A. Dodatkowo napięcie u mnie w domu to stabilne 240V, czyli pod obciążeniem po stronie wtórej transformatora pojawi się coś w okolicy 260V AC. Po przepuszczeniu tego napięcia przez zasilacz wzmacniacza, na zasilaniu anodowym DC pod obciążeniem dostanę z tego jakieś 325V (260V x 1,25 = 325V). Spodziewam się że prąd na zasilaniu obwodu anodowego będzie wynosił ~0,23A. Czy jak zamontuję na wyjściu transformatora (po stronie wtórnej) rezystor drutowy dużej mocy o oporze ~100R, to załatwi to sprawę i obniży napięcie o nadmiarowe ~25V (projekt zakłada zasilanie obwodu anodowego 300V)? Czy mogę tak zrobić? Czy może taki rezystor wprowadzi szumy, dodatkową indukcyjność itp. I lepiej będzie zmienić punkt pracy lampy na inny? Co będzie dla mnie dużo gorsze, bo kupiłem już transformatory głośnikowe o Ra=2,5kOhm.

Napięcie można łatwo obniżyć wstawiając szeregowo z zasilaniem anodowym odpowiedni rezystor większej mocy.

Pozdrawiam,
A.

Możliwe, że nie będziesz musiał nic zmieniać w układzie. Na początku zastosuj w katodzie nieco większy rezystor, np.150Ω zamiast 120Ω. Wtedy zmierz spadek napięcia na rezystorze w siatce 2 i oblicz jaki prąd przez nią płynie i jaka moc się w niej wydziela. Następnie zmierz spadek napięcia na rezystorze katodowym, oblicz prąd katody, prąd anody i moc wydzielaną w anodzie. Jeżeli te moce sa dużo niższe od dpuszczalnych z karty katalogowej zminiejsz rezystor katodowy aż do uzyskania mocy traconej w anodzie na poziomie nieco niższym niż 25W.
Jeżeli chodzi o zastosowania rezystora redukującego napięcie przed prostownikiem to jego obliczenie nie jest takie proste - w tym wypadku najwygodniej jest układ zasymulować w LTSpice.

Różnica napięć na anodzie i siatce drugiej dla tej lampy może być tego rzędu. Istotna jest moc tracona w anodzie, a ta w spoczynku nie powinna przekraczać 25W. Przy różnicy napięć między anodą a katodą równą 250V prąd nie powinien być większy od 100mA, a w tym układzie jest to ,,na styk,,. Problemem może być za duże napięcie zasilania {bez lamp napięcie na kondensatorach przekroczy 360V}, ale łatwo temu zaradzić. Zastosowany filtr napięcia na tranzystorze można łatwo przerobić w stabilizator - wystarczy w miejsce kondensatora CE3A zamontować zespół szeregowo połączonych diod zenera na napięcie ok 300V {przy prądzie przepływającym przez nie 1 -2 mA} i oczywiście zastosować radiator zdolny rozproszyć 5 -6 W. Albo dodać szeregowy rezystor między kondensatorami filtru CE1A i CE2A np. 47 -100 {dobrać} 10W. Lampa jest ,,mocna,, i krótkotrwałe eksperymenty z ustawianiem napięć i prądów jej nie zaszkodzą.

Dziękuję za wszystkie odpowiedzi. Będę eksperymentował z napięciem biasu, celując w prąd ~95mA na anodzie.

Marek7HBV pisze: ↑czw, 26 października 2023, 21:39 Różnica napięć na anodzie i siatce drugiej dla tej lampy może być tego rzędu. Istotna jest moc tracona w anodzie, a ta w spoczynku nie powinna przekraczać 25W. Przy różnicy napięć między anodą a katodą równą 250V prąd nie powinien być większy od 100mA, a w tym układzie jest to ,,na styk,,. Problemem może być za duże napięcie zasilania {bez lamp napięcie na kondensatorach przekroczy 360V}, ale łatwo temu zaradzić. Zastosowany filtr napięcia na tranzystorze można łatwo przerobić w stabilizator - wystarczy w miejsce kondensatora CE3A zamontować zespół szeregowo połączonych diod zenera na napięcie ok 300V {przy prądzie przepływającym przez nie 1 -2 mA} i oczywiście zastosować radiator zdolny rozproszyć 5 -6 W. Albo dodać szeregowy rezystor między kondensatorami filtru CE1A i CE2A np. 47 -100 {dobrać} 10W. Lampa jest ,,mocna,, i krótkotrwałe eksperymenty z ustawianiem napięć i prądów jej nie zaszkodzą.

Kondensatory kupiłem na 400V. Myślałem żeby przerobić ten filtr aktywny na stabilizator. Ale trudno będzie w elegancki sposób wymienić ten radiator z projektu. Dlatego też pomyślałem o rezystorze z radiatorem, i przykręcić go do obudowy metalowej. Wpiął bym go między trafo a PCB, jeszcze na AC. Co o tym myślicie? Mógłbym go eksperymentalnie wyznaczyć używając tanich rezystorów ceramicznych. Jak bym już znalazł właściwą oporność, zamienił bym na taki o mocy 50W.

Można i przed, ale trzeba wiedzieć że taki SE jest bardzo wrażliwy na niedofiltrowane zasilanie i każde jego polepszenie jest wskazane. Także warto zwiększyć wartość CE4A do 47u lub 100u, bo obecna wartość jest zbyt niska {dla wzmacnianego sygnału}.

Marek7HBV pisze: ↑pt, 27 października 2023, 08:29 Można i przed, ale trzeba wiedzieć że taki SE jest bardzo wrażliwy na niedofiltrowane zasilanie i każde jego polepszenie jest wskazane. Także warto zwiększyć wartość CE4A do 47u lub 100u, bo obecna wartość jest zbyt niska {dla wzmacnianego sygnału}.

Ok. To tak zrobię. Tylko wtedy nie będę w stanie zamontować CE4A na PCB. Wyprowadzę go na obudowę, i jak najkrótszymi przewodami (15-20mm) przylutuję do PCB. Będzie on wtedy bardzo blisko transformatora zasilającego. To toroidalny transformator: https://sklep.lampyelektronowe.pl/?735, ... udio-sizei
Dam wtedy z 200uF, ale będzie pracował od 3-5 cm od transformatora zasilającego. Czy samo to nie wprowadzi zakłóceń?

Na schemacie widzę filtr z tranzystorem, który działa bardzo skutecznie, więc moim zdaniem nie ma sensu zwiększać pojemności w zasilaczu.

A przy przerabianiu tego filtra na stabilizator można zasilić anody z napięcia przed stabilizatorem, a ze stabilizatora zasilać wyłącznie drugie siatki lamp mocy i stopień sterujący, ponieważ anoda lampy mocy jest wielokrotnie mniej podatna na zakłócenia z zasilacza, niż pozostałe miejsca układu.
To pozwoli na łatwe dobieranie Ia przez obniżanie Ug2. Wtedy stabilizator będzie obciążony znacznie mniejszym prądem i nie będzie wymagał dużego radiatora.

Jeśli konieczna jest redukcja napięcia anodowego, można jej przecież dokonać w samym filtrze aktywnym, poprzez zmniejszenie wartości R3A, lub zwiększenie wartości R2A.

To na razie zrobię tak. CE4A, CE1L, CE1R zwiększę do 22uF, bo znalazłem kondensatory które się mieszczą na PCB bez przerabiania. Spróbuję dać rezystor obniżający napięcie zaraz po trafo, jeszcze na AC. Jak się pokażą jakieś wyraźne zakłócenia, to przerobię filtr na stabilizator. Wtedy bym musiał wlutować tranzystor od drugiej strony laminatu, i tam gdzieś wstawić duży radiator. Wolę na razie tego uniknąć. To drugi wzmacniacz który skręcam. Wolę na razie za bardzo nie odbiegać od projektu.

Myślicie że to dużo wpłynie na dźwięk jeśli zamiast rezystorów metal metal oxide użyję metal film? To samo w kondensatorach w torze audio. MKT vs MKP? Nie przejmować się, czy może jednak sprawa jest warta 30-40 zł więcej na elementy?

Jeśli chodzi o puszkę która miałaby zakryć transformator. Jak gruby to musi być materiał i jaki rodzaj stali żeby to miało sens. Widziałem na Ali takie osłony za 30-40 zł, ale się zastanawiam, czy to tylko graficznie pomorze konstrukcji? Bo kabli nie będzie widać Czy może jednak znowu warto wydać 40 zł więcej?

BloodHar pisze: ↑pt, 27 października 2023, 20:00 Myślicie że to dużo wpłynie na dźwięk jeśli zamiast rezystorów metal metal oxide użyję metal film?

Nie. Formalnie metal film są "lepsze" w audio. Należy pamiętać, że we wzmacniaczu lampowym największe zniekształcenia wprowdzają transformatory i lampy.

BloodHar pisze: ↑pt, 27 października 2023, 20:00 To samo w kondensatorach w torze audio. MKT vs MKP?

W tym układzie tylko kondensatory C2L i C2R mogą być "lepsze" np. polipropylenowe lub styrofleksowe. Jednak w ich przypadku należy pamiętać, że ich pojemność może ulec zmianie. Pozostałe MKT będą ok - są to kondensatory sprzęgające.

Osłon do transformatorów nigdy nie stosowałem. Zazwyczaj transformatory montowałem na niemagnetycznym chassis.

Misiek13 pisze: ↑pt, 27 października 2023, 20:28 Jednak w ich przypadku należy pamiętać, że ich pojemność może ulec zmianie.

Może rozwinę nieco myśl - je się dobiera w zależności od parametrów transformatorów dla osiągnięcia kompromisu między pasmem przenoszenia a stabilnością.

Ja kupiłem chassis ze stali. Takie w stylu wzmacniaczy gitarowych. Są w sprzedaży takie same, tylko Alu. Mówicie że lepiej wybrać chassis niemagnetyczne?

Zapytam jeszcze o jeden szczegół. Uzwojenie wtórne żarzenia lamp mam 3,15-0-3,15. Czy punkt wspólny po prostu podłączyć do masy, czy zrobić to przez jakiś rezystor? Czy może wpiąć punkt wspólny na rezystor od biasu, na potencjał ~13V, bo takie rozwiązanie też widziałem w niektórych projektach?

Misiek13 pisze: ↑pt, 27 października 2023, 20:59Jednak w ich przypadku należy pamiętać, że ich pojemność może ulec zmianie.

Te pojemności chyba w ogóle warto dobrać we własnym zakresie, bo mogą zależeć od rozmieszczenia elementów i ułożenia przewodów w konkretnym wzmacniaczu. Tylko trzeba mieć oscyloskop, choćby najprostszy.

Co do osłon transformatorów, to bardziej kwestia estetyczna. W tak prostym wzmacniaczu wystarczy nie postawić sieciowego obok głośnikowego z równoległymi osiami rdzeni i wszystko powinno być w porządku.

Rezystor obniżający napięcie najlepiej dać pomiędzy CE1A i CE2A, bo polepszy nieco filtrację, ale będzie to rezystor dużej mocy. Przy prądzie ponad 0,2A na każde 10V obniżonego napięcia na takim rezystorze wytraci się ponad 2W mocy.
Zrobienie tego manewru na filtrze aktywnym, tak jak sugeruje OTLamp spowoduje, że ta sama moc wytraci się na tranzystorze. W sumie łatwiej, bo zamiast przerabiania płytki wystarczy dać tranzystorowi troszkę większy radiator.

Filtr aktywny z tranzystorem działa naprawdę dobrze. Mam wrażenie, że dodatkowe czyszczenie napięcia zasilania nie będzie potrzebne.