Forum stowarzyszenia „Trioda” - nowy serwer

W starożytnych księgach radioamatorskich nie raz pisze się aby tam czy siam (np. do sklejenia karkasu) użyć kleju Cristal-cement. Co to za rodzaj kleju był no i najważniejsze - czy istnieje jakiś współczesny odpowiednik?

Acha, przy okazji może jeszcze jedna rzecz - bibułka kondensatorowa (korzeń mandragory, ćmy złapane na rozstajach...) vel olejowa. Czym dzisiaj przekładać warstwy uzwojeń w samodzielnie nawijanych transformatorach?

Cristal-cement - szybkoschnący klej nitrowy o charakterystycznym zapachu. Brak odpowiednika ale z dużym powodzeniem można go zastąpić klejami cjanoakrylowymi.
Bibułkę (papier) kondensatorową można jeszcze odzyskać ze starych kondensatorów blokowych (4,8,16 czy 20uF na napięcie powyżej 400V) wystawianych b.tanio na allegro natomiast o ceratkę olejową coraz trudniej, kończą się stare zapasy.
Co w zamian? Stosowany papier do pieczenia jest czterokrotnie grubszy od bibułki, jest to zaleta i wada. Zaletą jest małe poddawanie się naciskowi nawijanego uzwojenia, wadą - zajmuje więcej miejsca, co w przypadku małego okna jest niewskazane.

Bibułka kondensatorowa była pozyskiwana z kondensatorów papierowych olejowych. Tych samych które dziś są szczytem wyrafinowania w konstrukcjach "audiofilskich". Dawniej stosowano większe kondensatory tego typu jako kondensatory rozruchowe i pracy przy jednofazowych silnikach elektrycznych, różnego rodzaju stabilizatorach magnetycznych itp.
Olej którym nasycano kondensatory zawiera na ogół PCB, szczególnie w wyrobach wyprodukowanych przed 1974r.

mukoki pisze:Cristal-cement - szybkoschnący klej nitrowy o charakterystycznym zapachu. Brak odpowiednika ale z dużym powodzeniem można go zastąpić klejami cjanoakrylowymi.

Chyba nie, za szybki jest. Nie wyobrażam sobie np. zwijania karkasu z papieru na cewkę radiową z jednoczesnym jego przesycaniem za pomocą "Super-glue".
A co tam bylo rozpuszczone w rozpuszczalniku nitro?

Pewnie zwykły nitrocellon - lakier dla modelarzy i do powłok szybowcowych. Jest to roztwór nitrocelulozy w acetonie, czasem z dodatkiem pewnych estrów i toluenu. Nitrocelulozę można zrobić samemu (mając do dyspozycji watę, HNO3 i H2SO4) i rozpuścić w acetonie, ale jest ona klasyfikowana przez prawo polskie jako materiał wybuchowy miotający (MWM). Gotowy cellon powinno się dać kupić w modelarskim.

fugasi pisze:

mukoki pisze:Cristal-cement - szybkoschnący klej nitrowy o charakterystycznym zapachu. Brak odpowiednika ale z dużym powodzeniem można go zastąpić klejami cjanoakrylowymi.

Chyba nie, za szybki jest. Nie wyobrażam sobie np. zwijania karkasu z papieru na cewkę radiową z jednoczesnym jego przesycaniem za pomocą "Super-glue".

Kleje cyjanoakrylowe to nie tylko Super Glue. Zerknij do sklepów modelarskich (nawet internetowych) - jest tego całkiem sporo pod względem gestości i szybkości schnięcia.

Bingo! W międzyczasie odszedłem od komputera, bo przypomniało mi się, że ojciec chomikował w pewnej starej szafie małą książeczkę... niezawodny pan Sękowski - "Na wszystko jest rada"!
Jeden z rozdziałów zaczyna się tak:

Cenne pochodne celulozy

Cristal-Cement”, „Uniwersal-Cement", „Omni- Cement" — znasz przecież te nazwy choćby ze słyszenia, prawda?
(...)


Podaję zatem dla potomności przepis z książki na domową podróbkę, przeznaczoną specjalnie do klejenia papieru, kartonu, tektury (bo w książce opisane są odmiany do łączenia filcu, tkanin, skóry itd.)

celuloid - 30g
aceton lub rozpuszczalnik „Nitro" - 120ml
kwas szczawiowy lub cytrynowy -1,5g

W podanej ilości acetonu lub rozpuszczalnika rozpuść kwas szczawiowy lub cytrynowy (jest to tzw. kwasek cytrynowy, sprzedawany w sklepach spożywczych), po czym skrawki celuloidu zalej tym roztworem w szczelnie zamykanym naczyniu. Dodatek kwasu stosuje się po to, aby obniżyć lepkość roztworów azotanu celulozy. Bez dodatku kwasu już 10% roztwory azotanu celulozy są tak gęste, iż nie nadają się do klejenia. Wprowadzając natomiast kwas można otrzymać roztwór stężony, 30 %, zachowując jednak jeszcze niską gęstość i lepkość.

Wystarczy w rozpuszczalniku nitro (ew.z niewielkim dodatkiem acetonu) rozpuścić odpady styropianu.

Odpady styropianu czyli te kuleczki? Czy jakieś inne odpady?

Kuleczki,kawałki,ścinki...Jak ktoś ociepla chałupę to lata toto po całej okolicy.A klej, co do którego nie mam żadnej informacji; na nawijarkach w Kasprzaku do klejenia bibułek i ceratek stosowaliśmy taki klajster o kolorze i konsystencji miodu, ,,psor" nie zdradził co to i skąd brać,działał wspaniale i nie reagował z emalią drutów nawojowych,podobny do lakieru do nasączania uzwojeń(może to nawet to).

cirrostrato pisze:Wystarczy w rozpuszczalniku nitro (ew.z niewielkim dodatkiem acetonu) rozpuścić odpady styropianu.

Uzyskuje się w ten sposób klej modelarski. Na ogół wykonywało się go rozpuszczając polistyrenową ramkę od kabin samolotu w acetonie (lub nitro, który w kraju składa się głównie z acetonu + toluen / octan butylu). Jest to klej który bazuje na tworzeniu nadżerki w łączonym tworzywie, i złączeniu go spoiną po odparowaniu rozpuszczalnika. Nadaje się do połączeń PS-PS, czasem PP-PP i PS-PP, w pozostałych jest niestety raczej bezużyteczny.

Kuleczki,kawałki,ścinki...Jak ktoś ociepla chałupę to lata toto po całej okolicy.A klej, co do którego nie mam żadnej informacji; na nawijarkach w Kasprzaku do klejenia bibułek i ceratek stosowaliśmy taki klajster o kolorze i konsystencji miodu, ,,psor" nie zdradził co to i skąd brać,działało wspaniale i nie reagowało z emalią drutów nawojowych.

Prawdopodobnie jest to kondensowana żywica mocznikowo-formaldehydowa. Do zrobienia w kolbie pod chłodniczką zwrotną.

Ja chyba wiem co to mogło być! Prawdopodobnie kultowy w ZSRR klej БФ, po prostu cud techniki: do użytku technologicznego i ludzkiego: zewnętrznego i wewnętrznego, bo oprócz kleju jest to lek którym smaruje się skórę (oficjalnie sprzedawany w aptekach) jak i po niezwykle, nieprawdopodobnie sprytnym wprost spreparowaniu (tylko skrajnie zdeterminowany człowiek radziecki mógł wpaśc na taki pomysł) - wyrafinowany koktajl o nazwie "Boris Fiodorowicz", zresztą poczytajcie sami: http://ru.wikipedia.org/wiki/Клей_БФ

Dla nieposiadających lengłydża: klej nalewa się do bańki, tą ustawia na statywie wiertarki (lub frezarki) i po zanurzeniu w masę klejową wiertła (może być też elektroda do spawania) zaczyna... wiercić. I oto cud większy niż w Kanie Galilejskiej (bo materialistyczny!) - na wiertło zaczyna się nawijać rosnąca pecyna żywicy a w bańce pyszni się co raz bardziej czysty nomen omen pyszny - etilowyj spirt! To cud! To cud!

O tym cudzie słyszałem zanim powstał internet i wikipedia. Rosjanie, którzy pod koniec lat 60-tych przyjeżdżali do Polski na modernizację sprzętu wojskowego, przywozili ze sobą bogaty arsenał technicznych środków pomocniczych, w tym klej BF-4. Wyglądem, konsystencją i barwą przypominał butapren, jednak w zapachu dominował alkohol. To oni przekazywali "tajemną wiedzę" o tym jak odzyskać z kleju spiryt. Nie była to jednak tylko wiertarka ale płyn (już nie pamiętam, być może chodziło o wodę), który po zmieszaniu z klejem powodował wydzielanie się spirytusu.

Cristal-cement był to klej nitrocelulozowy. W latach 80-tych i początkiem 90 znany był pod nazwą handlową "Hermol". Jeszcze gdzieś we wczesnych latach 2000 udało mi się coś takiego kupić ale nazwy nie pamiętam. Ponieważ za czasów PRL wszystkiego brakowało - S. Sękowski proponował wykonanie takiego kleju przy użyciu rozpuszczalnika nitro i taśmy filmowej nitrocelulozowej (palnej), która to taśma wyszła z użycia w latach 30-tych ubiegłego wieku.

marekb pisze: W latach 80-tych i początkiem 90 znany był pod nazwą handlową "Hermol".

Jeszcze do niedawna klej pod nazwą "Hermol" produkowała firma "Libella'. Ta sama co teraz produkuje "Distal".