Projekt zwrotnicy do zestawu głośnikowego w obudowie ALTUS 300

[Krasul]

Jak gra oryginalny Altus 300, każdy pamięta. Wysokie tony rżną po uszach bo tuba ma dużo większą efektywność od reszty zestawu, średnie tony jak megafon. Basu relatywnie mało. Moja przeróbka wyrównuje pasmo przenoszenia. Zastosowany GDN jest wykonany na magnesie Alnico i jest filtrowany o oktawę niżej niż w oryginale. Nachylenie filtra też robi swoje. Dzięki temu pracuje on w zasadzie w swoim obszarze pracy tłokowej. GDM został ten sam co w oryginale tylko filtracja jest dużo bardziej skomplikowana ponieważ trzeba się trochę nakombinować żeby nie grał jak megafon. Dzielnik oporowy zabiera mu kilka decybeli z efektywności żeby nie wybijał się powyżej reszty pasma. Wysokie tony to w zasadzie główny punkt programu. Są miłe i przyjemne, dzięki czemu zestaw gra liniowo a głoski "sz" i "cz" w wokalu nie brzmią jak sypanie gwoździ na szybę okienną, jak miało to miejsce w wersji oryginalnej z GDWT.

[Tomek Janiszewski]

Częśc osób w ogóle nawet nie zajrzy do tej publikacji, bo będzie przekonana, że jakiś cwaniak pozbierał wiedzę z różnych forów, wydał na papierze i teraz chce się lansować i kasę trzepać.

Napisał to kłamca który pozbierał moje wypowiedzi z różnych postów, i na ich podstawie sklecił sobie mającą mnie kompromitować stopkę.

[OTLamp]

Ja ciebie nie muszę kompromitować, sam się dziwolągu kompromitujesz od lat. A stopka (o charakterze humorystycznym) ma w sobie wiele prawdy - nad tym pływaniem przeszedłeś zupełnie do porządku dziennego, zakładając naiwnie, że tak po prostu musi być. Dopiero przypadek sprawił (kondensatory od Alka), że cię olśniło. Więc nie kręć. Wracaj do kącika dla początkujących liczyć maksymalną moc strat w anodach w klasie B/AB przy pełnym wysterowaniu Albo nie, najpierw wróć do jakiejś książki, w której są wyłożone podstawy na ten temat. Może wtedy, gdy dopiero po jakimś czasie coś zacznie ci dzwonić, ale jeszcze nie wiadomo w jakim kościele, nie będziesz musiał się ratować (wobec braku możliwości edycji) sugestiami w kolejnych postach, że warto sprawdzić moc strat przy mniejszym wysterowaniu.

[Romekd]

Panowie, bardzo proszę o stosowanie się do regulaminu naszego Forum! Dla przypomnienia:

Akceptujesz zakaz publikowania wypowiedzi o charakterze obraźliwym, oszczerczym, propagującym treści niezgodne z polskim prawem lub naruszającym cudze prawa autorskie i dobra osobiste. Naruszenie tego zakazu może skutkować dla ciebie całkowitym zablokowaniem dostępu do tej witryny, a twój dostawca internetu zostanie powiadomiony o twoim niewłaściwym zachowaniu. Wyrażasz zgodę na to, że „www.forum-trioda.pl” może w każdej chwili usunąć, zmienić, przenieść lub zamknąć każdy twój temat, post. Wyrażasz zgodę na zapisywanie wszystkich podanych przez ciebie informacji w naszej bazie danych. Informacje te nie będą przekazywane nikomu bez twojej zgody, ale ani „www.forum-trioda.pl”, ani phpBB nie ponosi odpowiedzialności za włamania do witryny, podczas których może dojść do kradzieży danych.

Nazywanie drugiej osoby "kłamcą" lub "dziwolągiem" stanowi jaskrawy przykład łamania regulaminu "Triody" i grozi poważnymi konsekwencjami!

Romek

[Tomek Janiszewski]

Oczywiście ten mój adwersarz nie wiadomo po jakiego grzyba ściągnięty z powrotem na triodę nie doczytał że dobrą stabilność innej głowicy (Philipsa) udało się osiągnąć nie na kondensatorach od Alka, lecz jej oryginalnych (ta fabrycznie pracowała w zakresie CCIR ale okrojonym i została przestrojona na pełny drogą wymiany cewek). Jak również przeszedł do porządku dziennego nad faktem że wzmacniacz z Kącika dla początkujących z konieczności (konkretny transformator sieciowy) pracować ma przy napięciu zasilającym o wiele wyższym niż potrzeba, toteż przy "pełnym" wysterowaniu (ograniczonym osiągnięciem zera na siatkach sterujących lamp końcowych) minimalne napięcia chwilowe na anodach są dużo wyższe niż przy optymalnym napięciu zasilania, i przy takich uwarunkowaniach jest wysoce prawdopodobne że maksymalna moc strat w anodach wystąpi w nim właśnie wtedy, a nie przy wysterowaniu niepełnym jak to podręczniki traktują.

Panie Janiszewski, czy ma Pan jakiś problem ze zrozumieniem regulaminu Triody?
Od lat stosuje Pan nieuczciwe sztuczki erystyczne i to nie tylko na tym, ale też na kilku innych forach dyskusyjnych, przez co został Pan na kilku z nich dożywotnio zbanowany. Powiedziałbym nawet, że owe sposoby erystyczne, opisane przez Artura Schopenhauera w książce "Erystyka" (polecam wszystkim - książka opisuje sposoby nieuczciwego prowadzenia sporów, gwarantującego "wygraną", mimo nieposiadania racji...) Pan bardzo "udoskonalił", dodając kolejne wypróbowane przez siebie sposoby, dostosowane do medium, jakim jest "przestrzeń" internetowa! Proszę powstrzymać się od dalszego krytykowania i obrażania ludzi, z których poglądami się Pan akurat nie zgadza...
[Romekd]

[Krasul]

Za komuny było lepiej ponieważ istniał niedobór informacji i brakujące treści trzeba było sobie we własnym zakresie z lepszym lub gorszym skutkiem aproksymować na podstawie informacji szczątkowej. A teraz jest gorzej ponieważ w Internecie występuje szum informacyjny, w którym większość treści jest fałszywa. Wchodzi taki człowiek na jakieś forum internetowe a tam jeden pisze, że czarne, drugi że białe i bądź tu teraz mądrym. Pan Janiszewski zamieszcza na forum różne ciekawe obserwacje bazując na swojej wiedzy, doświadczeniu oraz intuicji, co nie znaczy, że nie zdarza mu się od czasu do czasu pomylić. Cytując Cycerona: "Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare".

Wracając do meritum. Z tym filtrowaniem GDM-a w oryginalnym Altusie 300 nie jest aż tak tragicznie jak to zostało napisane. Tam jest szeregowe połączenie kondensatora foliowego MKSE "Miflex" o pojemności 6,8 uF oraz cewki powietrznej o indukcyjności 0,33 mH nawiniętej drutem 0,8.

Tak wygląda wykres amplitudowo-częstotliwościowy takiego filtra obciążonego głośnikiem GDM 18/80:

A tak wygląda wykres poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości głośnika GDM 18/80 współpracującego z oryginalnym filtrem pasmowoprzepustowym:

[Tomek Janiszewski]

Niemniej jednak cięcie tak dużego GDM na 2kHz wygląda cokolwiek kuriozalnie, tym bardziej że po 12-calowym GDN trudno oczekiwać aby poprawnie grał do tak wysokich (dla niego) częstotliwości. Może również zastosowanie filtracji 6dB/okt było błędem skoro na wykresie amplitudowym przy 150Hz wyraźnie widać rezonans GDM, stłumiony zaledwie o 15dB względem odniesienia?

[Krasul]

Oryginalny Altus 140 to miała być tania masówa do RFN-u. Dlatego zastosowano wysoką jak na zestaw trójdrożny pierwszą częstotliwość podziału żeby nie trzeba było nawijać grubej i drogiej cewki we filtrze do GDN-a. W Altusie 300 zastosowano większy litraż obudowy z lepszym strojeniem, nowsze głośniki, nieco inną filtrację na drugiej częstotliwości podziału (filtr drugiego rzędu dla GDWT, opornik i bezpiecznik polimerowy, ponieważ w Altusie 140 cewki w tych tubach często się paliły przy filtrze pierwszego rzędu bez żadnych zabezpieczeń). Tak czy inaczej obydwa zestawy to konstrukcje raczej budżetowe i cudów bym się tu po nich nie spodziewał.

Dane techniczne, charakterystyka wypadkowa poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości oraz schemat zwrotnicy do Altusa 300 poniżej:

ZGB_150-8-651_ALTUS_300.PDF

(275.66 KiB) Pobrany 84 razy

[Krasul]

Tłumienie rezonansu GDM-a w obudowie określamy na podstawie charakterystyki poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości głośnika poddanego filtracji. Czyli np. względem 90 dB poziomu odniesienia mamy szczyt rezonansu przy 68 dB co daje tłumienie rezonansu o 22 dB. Dlatego małe Altusy miały kondensator 10 uF a duże 6,8 uF we filtrze pasmowoprzepustowym (w dużych pracował właśnie GDM 18/80).

[Krasul]

W tej karcie katalogowej mówiąc nawiasem jest błąd. Przy takiej zwrotnicy i takich głośnikach, GDM-a wbrew teorii (odnoszącej się do filtrów pracujących z obciążeniem o charakterze rezystancyjnym) łączymy w przeciwfazie (musimy wziąć pod uwagę rzeczywiste charakterystyki fazowe głośników współpracujących z filtrami - przy połączeniu takim jak na schemacie z karty katalogowej będziemy mieli interferencje wygaszające na obydwu częstotliwościach podziału).

[Krasul]

Dlatego właśnie w dzisiejszych czasach należy nikomu nie wierzyć i trzeba zawsze wszystko sprawdzać. Nawet w książkach zdarzają się tego typu nieporządki. W literaturze funkcjonują np. dwie różne notacje częstotliwości harmonicznych. Jedna z nich (np. u Krajewskiego) oznacza to tak:

1 kHz = ton podstawowy

2 kHz = pierwsza harmoniczna

3 kHz = druga harmoniczna

4 kHz = trzecia harmoniczna

itd.

A w literaturze zachodniej przeważnie tak:

1 kHz = ton podstawowy = pierwsza harmoniczna

2 kHz = druga harmoniczna

3 kHz = trzecia harmoniczna

4 kHz = czwarta harmoniczna

itd.

W zachodniej literaturze jest jeszcze coś takiego jak "overtone" i być może stąd biorą się rozbieżności w notacjach.

No tak czy inaczej na każdym kroku występuje dysonans poznawczy wynikający właśnie z szumu informacyjnego, o którym wspominałem kilka postów wcześniej.

[Tomek Janiszewski]

W tej karcie katalogowej mówiąc nawiasem jest błąd. Przy takiej zwrotnicy i takich głośnikach, GDM-a wbrew teorii (odnoszącej się do filtrów pracujących z obciążeniem o charakterze rezystancyjnym) łączymy w przeciwfazie (musimy wziąć pod uwagę rzeczywiste charakterystyki fazowe głośników współpracujących z filtrami - przy połączeniu takim jak na schemacie z karty katalogowej będziemy mieli interferencje wygaszające na obydwu częstotliwościach podziału).

A czy konieczność przeciwfazowego włączenia GDM nie wynikła przypadkiem z dużego rozstawienia górnej granicy pasma dla GDN, i dolnej - dla GDM? Proste obliczenia wykazują że z cewką 2,4mH GDN 8 omów cięty jest powyżej częstotliwości 530Hz (albo i jeszcze niżej jeśli wykazuje znaczącą indukcyjność pasożytniczą: wstawili mu pierścienie Farady'a czy nie?), natomiast GDM - poniżej 2kHz. Dla średniej (geometrycznie) częstotliwości 1kHz moduły przesunięcia fazy znacznie w tej sytuacji przekraczają 45 stopni i afazowe włączenie jednego z głośników czyni że względne przesunięcie fazy okazuje się mniejsze.
I jeszcze co do filtracji GDM: dopiero teraz zauważyłem że w Altusie 300 zastosowano "podręcznikową" zwrotnicę równoległą 6dB/okt (z wydzielonym filtrem pasmowoprzepustowym z szeregowo połączoną cewką 330uH oraz kondensatorem 6,8uF), podczas gdy w Altusie 140 - kaskadową zwrotnicę 6dB/okt, gdzie odpowiednia cewka miała 220uH. Z jednej strony pogorszyło to i tak już słabą ochronę GDWT (zrekompensowała to jednak w pełni filtracja 12dB/okt dla GDWT) przed przeciążeniem składowymi sygnału o częstotliwościach poniżej 500Hz (uprzednio były one wstępnie tłumione przez filtr składający się z kondensatora 6,8uF oraz impedancji GDM), z drugiej - taki samodzielny szeregowy obwód rezonansowy, pozbawiony tłumienia swoistym obwodem Zobla jakim w strukturze kaskadowej stanowił kondensator 2.2uF oraz GDWT połączony z nim w szereg - sprawił że GDM cięty jest na niższej częstotliwości niż wynikałoby to tylko z impedancji głośnika oraz pojemności 6,8uF. Stąd moja poprzednia pomyłka w oszacowaniu częstotliwości od jakiej zaczyna pracować GDM.

[Krasul]

Tam w ogóle był jazz nieziemski na tych oryginalnych zwrotnicach, bo trzeba jeszcze powiedzieć tak, że w Altusie 140 pracował sześcioomowy głośnik GDN 30/60/1 z cewką o indukcyjności 2,4 mH nawiniętą drutem fi 1,0 we filtrze a w Altusie 300 mamy ośmioomowy głośnik GDN 30/100/11 i cewka we filtrze jest identycznie taka sama, przez co zmienia się częstotliwość podziału w paśmie niskotonowym.

[Tomek Janiszewski]

Tam w ogóle był jazz nieziemski na tych oryginalnych zwrotnicach, bo trzeba jeszcze powiedzieć tak, że w Altusie 140 pracował sześcioomowy głośnik GDN 30/60/1

To w ogóle nie miało prawa się zdarzyć, chyba że całe kolumny zostałyby sklasyfikowane jako sześcioomowe. Czyżby Tonsil skaszanił się tak jak KEF? Ale też np. z https://www.skleptonsil.pl/zwrotnica-3- ... id541.html nie wynika aby taka skandaliczna sytuacja miała miejsce. Podobnie nic takiego nie stało na schematach publikowanych w "RE". Czy ta zamiana 8 omów na 6 omów to już wynalazek późniejszych lat? Inna rzecz komu przeszkadzała zwrotnica kaskadowa, dlaczego zrezygnowano z tego co akurat wydawało się dobre? Dlatego że audiodile wyżej cenią wyrób gdy w opisie pyszni się hasło "True Bandpass Filter"?

z cewką o indukcyjności 2,4 mH nawiniętą drutem fi 1,0 we filtrze a w Altusie 300 mamy ośmioomowy głośnik GDN 30/100/11 i cewka we filtrze jest identycznie taka sama, przez co zmienia się częstotliwość podziału w paśmie niskotonowym.

Od dawna już zauważyłem że w wyrobach Tonsilu niechętnie zmienia się nominały elementów w zwrotnicach, bez względu na to że zmieniło się typy głośników (przykładem może być cała rodzina ZG40C, poczynając jeszcze od ZG40C/1 z membranami biernymi i śrubsztakami). Zupełnie jakby cewka 2,4mH została znormalizowana. A mimo to charakterystyki częstotliwościowe prezentowane w folderach a nawet tabliczkach przytwierdzonych na czołowej ściance zespołu są zawsze proste niemal jak drut, zupełnie jak te otrzymywane w elektrodowych i diyaudiowych "pomiarach"...

[Krasul]

Charakterystykę wypadkową poziomu ciśnienia w funkcji częstotliwości zawsze można zmierzyć ustawiając mikrofon w takim punkcie w przestrzeni żeby to w miarę równo wyszło.

GDN 30/60/1 jest sześcioomowy i taki był zawsze:

https://www.skleptonsil.pl/gdn-30-60-1-6-ohm,id707.html

Jest to głośnik niskotonowy przerobiony z części od produkowanego wcześniej na licencji Pioneera głośnika szerokopasmowego a do Altusa 140 dali go po to żeby uzyskać większą efektywność zestawu na niskich tonach.

Cewka o indukcyjności 2,4 mH to jest 286 zwojów drutem fi 1,0 mm na karkasie L14 czyli pełen karkas. Więcej zwojów się na tym karkasie nie zmieści (no w praktyce można jeszcze domotać kilka zwojów poza brzegiem karkasu ale więcej niż 2,5 mH i tak się z tego nie uzyska).

Przedstawiłem dane nawojowe do tych cewek w tym temacie:

viewtopic.php?f=20&t=37959

Wiadomo, że przy produkcji masowej dąży się do uproszczeń, usprawnień i unifikacji. Jak ma być tanio, szybko i w dużych ilościach to nikt nie będzie wydziwiał.

Kaskadę wywalono ze względu na nieco inaczej wykonaną filtrację na drugiej częstotliwości podziału. GDWT ma teraz filtr drugiego rzędu a przed filtrem bezpiecznik polimerowy i opornik. Widocznie taki poziom zabezpieczeń uznano za wystarczający. Zwrotnicę przeniesiono z tylnej ściany komory GDM-a na obwód drukowany ale za to zrezygnowano z tych przełączników z szeregowymi opornikami do regulacji głośności GDM-a i GDWT. Coś za coś.